به گزارش اکو اقتصاد، بازار سرمایه امروز، سهشنبه ۱۱ آذر ۱۴۰۴، در حالی روزی نسبتاً آرام و منطقی را پشت سر گذاشت که همچنان سایه سنگین ریسکهای سیاسی، بلاتکلیفی بودجهای و ابهامات ارزی بر رفتار معاملهگران سنگینی میکند. معاملات امروز اگرچه نشانی از فشار فروش هیجانی نداشت، اما ضعف جریان نقدینگی حقیقی و احتیاط سرمایهگذاران، مانع شکلگیری روندهای قدرتمند و پایدار در بازار شد.
بررسی وضعیت کنونی بازار سهام نشان میدهد که سهامداران همچنان تحت تأثیر رویدادهای غیرقابل پیشبینی منطقهای و جهانی قرار دارند. شبهایی که بازارهای جهانی و منطقهای با اخبار جنگ، تهدید و حملههای لفظی و نظامی میگذرد، صبحها به بازار سرمایه منتقل میشود و اجازه تصمیمگیری شجاعانه را از بسیاری از سرمایهگذاران میگیرد. این وضعیت در کنار نوسانات نرخ ارز، فضای بازار را در نوعی تردید و تعلیق قرار داده است.
یکی از نکات کلیدی، مقایسه شرایط امروز بازار با فضای امیدوارکننده شهریور و مهر امسال است؛ دورهای که بازار سهام به دلیل قرار گرفتن بسیاری از نمادها در کفهای ارزندگی تاریخی، از جمله نسبتهای بسیار پایین P/E و ارزش دلاری شرکتها، وارد یک رالی پرفشار و جذاب دوماهه شد. در آن زمان کاهش تنشهای سیاسی، انتشار گزارشهای میاندورهای قابل قبول و زمزمههای شکلگیری «تالار دوم ارزی» موجب شد جریان نقدینگی تازهای به بازار وارد شود.
اما اکنون شرایط تغییر کرده، در حالی که همچنان بسیاری از نمادهای بازار از منظر ارزندگی در وضعیتی مطلوب قرار دارند، اما نبود آرامش سیاسی، ابهامات عمیق در سیاستهای ارزی و تداوم تأخیر در تصمیمگیریهای کلان اقتصادی، اجازه رشد مداوم و فراگیر را از بازار گرفته است. در این میان نرخ بهره نیز به یکی از مهمترین چالشهای بازار تبدیل شده است؛ نرخ بهرهای که به آستانه ۴۰ درصد نزدیک شده و هزینه فرصت سرمایهگذاری در سهام را افزایش داده است.
افزایش نرخ بهره نهتنها به بازار سهام آسیب زده، بلکه نشانهای از ناترازیهای گسترده در بودجه و سیستم بانکی است. دولت طی ماههای اخیر نشان داده که برخلاف گذشته، قصد اعمال نرخ بهره دستوری را ندارد، اقدامی که از نگاه تحلیلگران اگرچه منطقی و ضروری است، اما در کوتاهمدت میتواند فشار مضاعفی بر بازار وارد کند.
از سوی دیگر، عدم تعیینتکلیف نرخ ارز و تداوم سیاستهای مبهم در این حوزه، یکی از اصلیترین دغدغههای معاملهگران است. بسیاری از شرکتها همچنان محصولات و کالاهای خود را با «دلارهای ۸۰ هزار تومانی» تسعیر میکنند، دلاری که در هیچ بخش از اقتصاد واقعی مشاهده نمیشود و تنها رانت و فشار مضاعف بر شرکتهای بورسی ایجاد کرده است. معاملهگران معتقدند بدون اصلاح این ساختار، نمیتوان انتظار شکلگیری روندهای قدرتمند را داشت.
موضوع «فنر ارزندگی» مورد دیگری است، فنری که با ادامه افت معاملات و درجا زدن قیمتها هر روز فشردهتر میشود. اکثریت افراد حاضر در بازار سرمایه معتقدند با هر تحول مثبت در حوزه ارزی، سیاسی یا بودجهای، بازار سهام میتواند با شتابی زیاد از این وضعیت خارج شود. این امر خصوصاً برای سرمایهگذارانی که بخشی از سبد خود را سهام نگه داشتهاند، اهمیت دارد؛ چرا که طبق تجربه، رالیهای بزرگ بازار تنها در زمانی آغاز میشود که سرمایهگذار از قبل در بازار حضور داشته باشد.
کارشناسان نسبت به فشارها بر مردم و سرمایهگذاران به دلیل خرید طلا، ارز یا رمزارزها واکنش نشان داده و میگویند: سیاستمداران نباید مردم را بابت انتخاب داراییهای جایگزین سرزنش کنند. وقتی چهار بزنگاه اصلی اقتصاد یعنی سیاست خارجی، ناترازی انرژی، ناترازی بودجهای و بانکی، و ناترازی ارزی حل نشده باقی مانده، طبیعی است که مردم برای حفظ ارزش داراییهای خود به بازارهای جایگزین روی بیاورند. آنان تأکید میکنند که تا زمانی که این بزنگاهها تعیینتکلیف نشود، جریان نقدینگی مسیرهای غیرمولد را انتخاب خواهد کرد.
در فضای کنونی، بازار سهام بیش از هر زمان دیگری نیازمند تصمیمات اساسی و اصلاحات ساختاری است. تعیینتکلیف نرخ ارز در بودجه، شفافسازی سیاستهای تالار دوم، کاهش ریسکهای سیاسی و ایجاد ثبات در سیاستهای مالی و پولی، از جمله عواملی هستند که میتوانند مسیر بازار سهام را روشن کنند. تحلیلگران معتقدند پس از عبور از این دوره مبهم، بازار سرمایه مستعد یک رشد قدرتمند دیگر است، مشروط بر اینکه سیاستگذاریهای اقتصادی از حالت واکنشی و کوتاهمدت خارج شود و به سمت اصلاحات عملی حرکت کند.
بازار سهام امروز همچنان ارزنده، کمریسک از منظر ارزشگذاری و جذاب در بلندمدت است؛ اما نبود اعتماد، ابهامات اقتصاد کلان و سیاستهای اشتباه گذشته باعث شده بخش عمده نقدینگی همچنان در حاشیه بماند. فعالان بازار امیدوارند که با شفافتر شدن بودجه، تعیینتکلیف نرخ ارز و فروکش کردن ریسکهای سیاسی، مسیر بازار سرمایه در هفتهها و ماههای آینده روشنتر شود تا یکبار دیگر شاهد شکلگیری جریان پول قوی و روندهای پایدار در بورس تهران باشیم.
فاطمه حاج علی