به گزارش اکو اقتصاد، بازار ارز ایران در روزهای اخیر وارد فاز تازهای از نوسان شده است؛ فازی که تحلیلگران آن را ترکیبی از اثر ژانویه، افزایش تقاضای فصلی، انتظارات تورمی و شرایط سیاسی پیچیده منطقه میدانند. دلار که تا ابتدای هفته در محدوده ۱۱۴ هزار تومان معامله میشد، ناگهان جهش کرد و روز گذشته مرز ۱۱۹ هزار تومان را لمس کرد. با این حال در معاملات امروز سهشنبه ۱۱ آذر ۱۴۰۴، قیمت دلار با عقبنشینی محسوس روبهرو شد و به کانال ۱۱۷ هزار تومان بازگشت.
بر اساس دادههای میدانی بازار، دلار امروز با ۱۱۹ هزار و ۱۰۰ تومان بازگشایی شد اما بهسرعت تحتتأثیر مداخله بازارساز و افزایش عرضه، روندی نزولی به خود گرفت و تا ۱۱۷ هزار و ۹۰۰ تومان پایین آمد. تحلیلگران معتقدند بانک مرکزی تلاش کرده مانع از ورود دلار به کانال ۱۲۰ هزار تومانی شود؛ سطح روانی مهمی که عبور از آن میتواند انتظارات تورمی را تشدید کند.
اثر ژانویه؛ چرخهای تکرارشونده اما پرقدرت
افزایش تقاضای ارز در آستانه سال نوی میلادی، یکی از الگوهای ثابت بازار ارز ایران است. این پدیده که با عنوان اثر ژانویه شناخته میشود، بر اساس سه عامل اصلی شکل میگیرد:
۱. تسویهحسابهای تجاری پایان سال
واردکنندگان و شرکتهایی که با طرفهای خارجی همکاری دارند، پیش از پایان سال میلادی باید بدهیها و حوالههای دلاری خود را تسویه کنند. این موضوع باعث جهش تقاضای حواله و اسکناس در آذر و دی میشود.
۲. سفارشگذاری برای ابتدای سال و فصل زمستان
بخش بزرگی از سفارشهای وارداتی در آذر نهایی میشود؛ بنابراین رشد نیاز ارزی قبل از ورود به ژانویه شروع میشود.
۳. افزایش سفرهای خارجی
افزایش سفرهای تجاری و خانوادگی در ایام کریسمس و تعطیلات پایان سال، یکی دیگر از محرکهای تقاضای اسکناس است؛ عاملی که در آمار رسمی دیده نمیشود اما اثر مشخصی در بازار آزاد بر جای میگذارد.
در کنار این عوامل فصلی، وضعیت سیاسی منطقه و انتظارات تورمی داخلی نیز امسال حجم تقاضا را بالاتر برده است.
معاملات امروز بازار؛ عقبنشینی پس از صعود
دلار تنها ارزی نبود که امروز نوسان داشت. سایر ارزها نیز روندی مشابه را تجربه کردند:
در مرکز مبادله نیز دلار اسکناس روی ۷۳,۶۹۳ تومان و حواله روی ۷۱,۵۴۷ تومان تثبیت شد.
این اختلاف شدید بین بازار رسمی و آزاد، خود عاملی برای شکلگیری انتظارات افزایشی است و جذابیت آربیتراژ را بالا میبرد.
پیشبینی کوتاهمدت؛ نوسان ادامه دارد
بازار ارز فعلاً در موقعیت حساسی قرار دارد. سه عامل اصلی آینده کوتاهمدت دلار را تعیین میکند:
۱. تداوم اثر ژانویه تا اواسط دی
۲. نحوه مداخله بازارساز در روزهای آینده
۳. تنشهای سیاسی منطقه
در حال حاضر سقف ۱۲۰ هزار تومان یک مقاومت روانی مهم محسوب میشود. اگر بازارساز عرضه را ادامه دهد، احتمال تثبیت دلار در محدوده ۱۱۶ تا ۱۱۸ هزار تومان وجود دارد. اما در صورت افزایش تنشهای سیاسی یا رشد بیشتر تقاضای فصلی، فعالان بازار عبور دوباره دلار از سقف قبلی را محتمل میدانند.
بهنظر میرسد تا پایان اثر ژانویه، بازار ارز همچنان پرنوسان باقی بماند و ثبات پایدار تنها در صورت کاهش ریسکهای سیاسی و تعدیل انتظارات تورمی امکانپذیر است.