به گزارش اکو اقتصاد، بازار سهام امروز در حالی کار خود را آغاز کرد که هوای تهران پس از چند روز آلودگی، اندکی رو به بهبود بود؛ اما هوای بازار سرمایه بسیار بهتر از این بود و از همان دقایق ابتدایی نشانههای یک روز پرتحرک و امیدوارکننده در تابلوها دیده میشد. بانکها و خودروییها امروز نقش «موتورهای گرمکننده بازار» را بازی کردند و بار دیگر ثابت شد که وقتی جریان پول جهت دارد، حتی صنایع فرسوده نیز میتوانند دوباره به حرکت درآیند. بازار امروز نهتنها سبزپوشتر از روزهای گذشته بود، بلکه مهمتر از آن، نشانههایی از افزایش تقاضای هوشمند و گردش نقدینگی میان گروهها را آشکار کرد.
در هفتههای اخیر بازار در فضایی نوسانی قرار داشت، اما اکنون بهوضوح دیده میشود که شرایط نسبت به نیمه اول آذر تغییر کرده است. دلیل این تغییر صرفاً «امید» نیست؛ مجموعهای از دادهها و محرکها در کنار هم قرار گرفتهاند تا بازار به یک فاز تازه وارد شود. نخستین عامل، آرامش نسبی در فضای سیاسی است که در هفتههای گذشته سایه خود را بر بازار پهن کرده بود. دومین عامل، افزایش نرخ ارز و بازگشت ارزش دلاری سهام به محدودههای جذاب است؛ عاملی که نگاه بسیاری از معاملهگران را تغییر داده و وزن تحلیلهای بنیادی را چند برابر کرده است.
اما شاید مهمترین محرکی که امروز بازار را گرمتر از گذشته کرد، «کدال» بود؛ جایی که هر هفته دو تا سه خبر مثبت از صنایع مختلف منتشر میشود. از پتروشیمیها گرفته تا فولادیها، از پالایشیها تا شرکتهای حملونقلی، هر کدام گزارشهایی ارائه کردهاند که فضای انتظارات را تغییر میدهد. این روزها بازار دیگر مانند قبل خالی از خبر نیست. داغ بودن تنور اطلاعات، همان چیزی است که فعالان حرفهای بازار مدتها بهدنبال آن بودند و امروز نشانههای آن بهخوبی دیده میشود.
بازار در ۵۰ روز آینده در نقطهای حساس قرار دارد. ورود گزارشهای آذر، سپس گزارشهای میاندورهای و ۹ماهه، و پس از آن گزارشهای ماهانه دی، سه موج اصلی خبرساز در کدال هستند؛ سه موجی که میتوانند مسیر بازار را تعیین کنند. درست پس از این دوره، انتشار لایحه بودجه ۱۴۰۵ نیز یک تغییر بزرگ در چشمانداز اقتصاد کلان ایجاد خواهد کرد؛ تغییری که مستقیم روی مهمترین پارامترهای بازار، یعنی «نرخ بهره» و «نرخ ارز»، اثر میگذارد.
در ماههای گذشته نقدینگی بازار سهام زیر سایه سنگین نرخ بهره ۴۰درصدی قرار گرفته بود؛ مسئلهای که اجازه نمیداد حتی رشد قیمت دلار بهتنهایی محرکی قدرتمند برای بورس باشد. اما اگر اصلاح سیاستهای ارزی و کاهش تدریجی نرخ بهره همزمان رخ دهد، میتوان انتظار یک رالی جدی در بورس را داشت؛ رالیای که بازار مدتها در انتظار آن بوده است. تحلیلگران مدتهاست میگویند که بدون این دو اصلاح، بازار سهام توان رقابت با بازارهای موازی را ندارد؛ اما نشانههای چند هفته اخیر حکایت از تغییراتی دارد که شاید نقطه آغاز این دوره تازه باشد.
در سوی دیگر ماجرا، افزایش نرخ ارز بهعنوان یک محرک بسیار مهم عمل کرده است. رشد نرخ دلار نهتنها ارزش دلاری شرکتها را به محدودههای جذاب بازگردانده، بلکه روی فروش آذر و دی شرکتها نیز اثر مستقیم خواهد گذاشت. این اثر معمولاً با تأخیر در گزارشهای فروش نمایان میشود و به همین دلیل بسیاری معتقدند زمستان امسال میتواند فصل متفاوتی برای بازار باشد. از سوی دیگر، شرایط صادراتی بسیاری از بنگاهها نیز در حال بهبود است و نرخهای بورس کالا مدام در حال رکوردشکنی است؛ موضوعی که سیگنالهای مثبت زیادی به صنایع فلزی، پتروشیمی و پالایشی میدهد.
اما شاید مهمترین بحث این روزهای فعالان بازار، چشمانداز سیاستهای ارزی دولت باشد. تقریباً هیچکس از سیاست ارز ۲۸۵۰۰ دفاع نمیکند و حتی مقامات دولتی نیز به ناکارآمدی آن اذعان دارند. فشار کسری بودجه، محدودیت درآمدهای نفتی و افزایش هزینههای دولت، همگی سیاستگذار را وادار کرده تا به سمت واقعیتر شدن نرخ ارز حرکت کند. زمزمهها درباره حذف نرخ ۲۸۵۰۰ و جایگزینی آن با نرخهای بالاتر در نیما یا تالار توافقی، مدتی است که شنیده میشود و بازار بهشدت به این تغییرات حساس است. اگر این اصلاح ارزی بهطور رسمی در بودجه یا مصوبات دولت منعکس شود، میتواند یکی از بزرگترین محرکهای چند سال اخیر برای بورس باشد.
سناریوی خوشبینانه این است که دولت در اصلاح نرخ ارز، تعدیل نرخ بهره و کاهش کسری بودجه همزمان حرکت کند؛ سناریویی که بسیاری آن را محتمل میدانند. در چنین فضایی رشد سود شرکتها و افزایش نسبت P/E توأمان رخ میدهد و بازار میتواند از وضعیت فعلی کنده شده و وارد فاز جهشی شود. اما سناریوی بدبینانه، ادامه وضعیت کنونی است؛ یعنی بدون اصلاح سیاستهای ارزی و بدون کاهش نرخ بهره. در این حالت نهتنها بازار بازدهی بهتری نسبت به طلا و دلار نخواهد داشت، بلکه خطر برخورد قیمتها با دیوار نرخ بهره و کاهش سرعت رشد نیز وجود دارد.
با این حال، تحرکات امروز بازار و جریان نقدینگی نشان میدهد که فعالان حرفهای بهنوعی در حال آماده شدن برای سناریوی اول هستند. بانکها و خودروییها امروز تنها بخش کوچکی از این تصویر بودند؛ تقاضای پایدار در بسیاری از گروههای دیگر نیز دیده شد و این یعنی بازار کمکم «آماده دویدن» میشود. در چنین مرحلهای، کوچکترین غفلت میتواند سرمایهگذاران را از موج اصلی عقب بیندازد.
بورس امروز تنها سبز نبود؛ گرم بود. و این گرما نه از هیجان، بلکه از ترکیب کدال و دلار میآید؛ ترکیبی که اگر در هفتههای آینده با اصلاحات سیاستی همراه شود، میتواند یکی از مهمترین دورههای بازدهی برای بازار سرمایه را رقم بزند.
فاطمه حاج علی