به گزارش اکو اقتصاد، محمدصادق حسنوند اظهار کرد: وضعیت کیفیت هوا از روز چهارشنبه 11 تیر تاکنون در تهران و بسیاری از شهرها ناسالم، بسیار ناسالم و خطرناک گزارش شده است و بر اساس اطلاعات و داده‌های موجود، شاخص کیفیت هوا به‌دلیل ذرات معلق 10 میکرون و 2.5 میکرون در وضعیت ناسالم قرار دارد و این ذرات دلیل آلودگی هوا است.
وی ادامه داد: داده‌ها نشان می‌دهد توفان‌های گردوغبار و ریزگردها عامل اصلی این آلودگی است و این گردوغبار از منابع داخلی و بخشی نیز از خارج از کشور ـ عراق، سوریه و عربستان ـ وارد کشور می‌شود.
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران اضافه کرد: میانگین غلظتی که در ایستگاه‌های شهر تهران گزارش شده است حدود 450 میکروگرم بر مترمکعب بوده و حتی در برخی مواقع تا 600 میکروگرم بر مترمکعب گزارش شده که وضعیت نامطلوبی است.
ضرورت مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها و ویتامین‌سی در روزهای آلوده
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران تأکید کرد: در شرایط کنونی و بر اساس دستورالعمل‌هایی که وجود دارد، شهروندان تا حد امکان از تردد غیرضروری در سطح شهر اجتناب کنند چراکه کیفیت هوا برای همه گروه‌ها ناسالم است و توصیه می‌شود همه مردم به‌ویژه افراد آسیب‌پذیر و گروه‌های حساس تا حد امکان از منازل خارج نشوند.
وی با بیان اینکه ماندن در خانه باعث می‌شود که میزان مواجهه با آلودگی هوا تا حد نصف کاهش یابد، خاطرنشان کرد: میزان غلظت ذرات معلق در محیط خانه در صورت بسته بودن در و پنجره‌ها به نصف می‌رسد و اگر دستگاه تصفیه هوا در منزل روشن باشد، خطرات کمتری شهروندان را تهدید می‌کند.
حسنوند تصریح کرد: شهروندان به‌هر‌دلیل اگر ناچار به تردد در بیرون از منزل شدند توصیه اکید این است که از ماسک‌های N95 استاندارد یا همان ماسک‌های سه‌بعدی استفاده کنند.
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران با بیان اینکه تهیه این نوع ماسک‌ها در بازار ایران بسیار سخت است، تأکید کرد: این ماسک‌ها اگر کاملاً روی صورت قرار گیرد می‌تواند میزان مواجهه با آلودگی ناشی از گردوغبار را تا 70 درصد کاهش دهد.
به‌گفته وی، ماندن در منزل، استفاده از ماسک‌های تنفسی در این شرایط، حتی اگر ماسک هم در دسترس نیست پوشاندن دهان و بینی با یک پارچه می‌تواند مواجهه آنها را با گردوغبار کاهش دهد.
حسنوند ادامه داد: برای کاهش آثار آلودگی هوا بر سلامت، مصرف آنتی‌اکسیدان‌ها، ویتامین‌سی و سبزیجات توصیه می‌شود.
مقابله با توفان‌های گردوغبار نیازمند برنامه‌ریزی
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران، مقابله با توفان‌های گردوغبار را نیازمند برنامه‌ریزی کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت دانست و اضافه کرد: سازمان‌های متولی باید در برنامه‌های بلندمدت و میان‌مدت فکری به حال منابع داخلی کنند و سامانه‌های پیش‌بینی دقیق راه‌اندازی شود تا بتوانند پیش‌بینی‌های لازم را داشته باشند؛ برای مثال در یک هفته آینده پیش‌بینی کنند که مقادیر غلظت چه‌میزان است تا افراد بتوانند برای بیرون رفتن یا ماندن در خانه برنامه‌ریزی کنند.
وی با اشاره به تأثیر برخی تمهیدات از جمله اعلام تعطیلی و محدود کردن فعالیت‌ها خاطرنشان کرد: در بسیاری از کشورهای دنیا زمانی که شاخص کیفیت هوا در وضعیت بسیار ناسالم و خطرناک قرار گیرد، کل شهر را تعطیل نمی‌کنند بلکه ممکن است برخی فعالیت‌ها محدود شود، برای مثال در آمریکا و چین اگر شاخص کیفیت هوا روی 270 و بالاتر از آن باشد فعالیت‌های مدارس در فضای باز محدود می‌شود.
حسنوند ادامه داد: واقعیت این است که مواجهه فرد در خانه با آلودگی هوا با زمانی که در محل کار است؛ تفاوت چندانی ندارد فقط زمانی که در مسیر است مشکل‌زاست که می‌تواند با استفاده از ماسک میزان مواجهه خود را با آلودگی کاهش دهد.
وی با بیان اینکه تعطیلی تبعات اجتماعی و اقتصادی دارد و ممکن است مشکلاتی را برای جامعه به وجود آورد، گفت: در کشور ما اگر میانگین شاخص کیفیت هوا از 150 بالاتر باشد باید کارگروه اضطرار آلودگی هوا تشکیل شود و تصمیم‌گیری شود.
آلودگی هوا دومین عامل مرگ در کشور بعد از فشار خون
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران درباره این موضوع که این وضعیت تا چه‌زمانی ادامه پیدا می‌کند، گفت: بر اساس پیش‌بینی‌ها آلودگی هوا در کشور ما مربوط به دیروز و امروز نیست و سال‌هاست که مانند بسیاری از کشورها با مشکل آلودگی هوا دست و پنجه نرم می‌کنیم؛ این چالش جهانی است. در کشور ما روند آلودگی هوا یا ثابت مانده یا افزایشی بوده است اما در سایر کشورها سعی کردند که با برنامه مبتنی بر شواهد علمی، آلودگی هوا را کاهش دهند.
وی با بیان اینکه سالانه 50 هزار مرگ منتسب به آلودگی هوا در کل کشور ثبت می‌شود، افزود: این میزان مرگ‌ومیر بسیار زیاد است و دومین عامل خطر مرگ بعد از فشار خون بالا تلقی می‌شود؛ در واقع دومین عامل خطری است که در کشور بیشتر موارد مرگ را دارد.
حسنوند اظهار کرد: واقعیت این است که تنها در شرایط بارش و پیش‌بینی‌های هواشناسی و پارامترهای طبیعی انتظار هوای مطلوب را داریم و در غیر این صورت نباید انتظار کیفیت هوای خوب را داشته باشیم.
وی گفت: در سال 1402 که نسبت به سال‌های قبل از آن وضعیت بهتری از نظر بارش داشتیم، حدود 70 درصد از روزهای سال غلظت آلایندگی هوا بالاتر از حد استاندارد سازمان جهانی بهداشت بود؛ در حالی که باید حداکثر سه روز از استانداردهای سازمان جهانی بهداشت، بالاتر باشیم.
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران متذکر شد: در زمان حاضر شاخص کیفیت بر اثر توفان‌های گردوغبار بسیار ناسالم است و این وضعیت تا پایان هفته پیش‌بینی می‌شود؛ البته این وضعیت به‌دلیل بارش‌های کم قابل تکرار است.
حسنوند با اشاره به روند از رده خارج کردن خودروهای فرسوده نیز یادآور شد: سالانه 2 میلیون خودروی فرسوده در کشور تردد می‌کند که در بهترین شرایط توانسته‌ایم حدود 500 هزار خودرو را نوسازی کنیم، در حوزه مقابله با آلودگی هوا نیز همین گونه هستیم.
وی گفت: انتظار برای بهبود کیفیت هوا باید متناسب با اقدامات و سرمایه‌گذاری در این حوزه باشد؛ در غیر این صورت شرایط موجود همچنان پابرجا است.
به‌گفته حسنوند، توفان‌های گردوغبار می‌توانند فاصله بیش از هزاران کیلومتر از منبع خود را درگیر کنند؛ برای نمونه توفان‌های گردوغباری که از آفریقا بلند می‌شود اسپانیا و حتی برخی مناطق آمریکا و چین را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
ذرات 10میکرون، یک‌سی‌ام قطر موی انسان است
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران با ابراز اینکه اندازه ذرات 10 میکرون و دوونیم میکرون یک‌سی‌ام قطر موی انسان است، اظهار کرد: شواهد علمی متعدد در دنیا و در کشور ما نشان می‌دهد اگر منبع انتشار توفان‌های گردوغبار در عربستان، عراق و سوریه باشد می‌تواند تهران و حتی سایر شهرها را درگیر کند.
وی راجع به منابع داخلی توفان گردوغبار خاطرنشان کرد: اطراف تهران، اصفهان و مناطق مرکزی که اکنون درگیر توفان گردوغبار هستند؛ منابع بالقوه‌ای برای انتشار توفان‌های گردوغبار وجود دارد.
25 سال است که درگیر توفان‌های گردوغبار هستیم
رئیس مرکز تحقیقات آلودگی هوا در پژوهشکده محیط زیست دانشگاه علوم پزشکی تهران، تأکید کرد: اگر داده‌های کل کشور را بررسی کنید؛ مناطق مرزی نیز در روزهای گذشته درگیر توفان گردوغبار بودند و این پدیده به‌مرور به مناطق مرکزی و تهران رسیده است.
حسنوند اضافه کرد: در اطراف تهران هر سالی که میزان بارندگی کم باشد، چشمه‌های توفان گردوغبار فعال می‌شود، اطلاعاتی داریم که نشان می‌دهد از سال 2هزار تاکنون همواره وقوع توفان‌های گردوغبار وجود داشته و در برخی سال‌ها تکرار توفان‌های گردوغبار بسیار زیاد بوده است.
حسنوند یادآور شد: در سال‌های گذشته، کمترین توفان‌ها را در سال 1397 شاهد بودیم و علت آن بارندگی زیاد بود؛ وگرنه هر سال حداقل در شهر تهران بین 3 تا 4 توفان گردوغبار را شاهد هستیم و در برخی موارد تعداد توفان‌ها به 20 بار در سال رسیده است.