اثر کاهش تنش‌های سیاسی بر بازارهای جهانی

به گزارش اکو اقتصاد، تحلیل‌گران شرکت کارگزاری بانک صنعت و معدن در گزارش خود نوشتند:

در هفته گذشته شاخص‌های اصلی سهام آمریکا رشد کردند؛ این افزایش با انتشار گزارش‌هایی که نشان می‌داد تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین در حال کاهش است، حمایت شد. گمانه‌زنی‌ها درباره‌ی احتمال توافقات کوتاه‌مدت با دیگر شرکای تجاری نیز به‌عنوان نیروی محرکه‌ی دیگری عمل کرد. همچنین اظهارات دونالد ترامپ، که تهدید قبلی خود برای برکناری جروم پاول، رئیس فدرال‌رزرو، را پس گرفت، بر جو مثبت بازار افزود. شاخص Nasdaq Composite پس از هفته‌ای پرتنش، رشد قابل توجهی داشت و شاخص‌های کوچک‌تر و میان‌رده نیز برای سومین هفته متوالی افزایش یافتند.

برخی گزارش‌های مالی بهتر از انتظار شرکت‌ها نیز عامل دیگری در بهبود احساسات بازار بودند. طبق داده‌های ۷۳درصد، FactSet از شرکت‌هایی که تا صبح جمعه گزارش نتایج مالی سه‌ماهه اول خود را منتشر کرده بودند، توانسته بودند از پیش‌بینی‌های سود تحلیل‌گران پیشی بگیرند.

در اخبار اقتصادی، S&P Global داده‌های شاخص مدیران خرید (PMI) ماه آوریل را منتشر کرد که نشان می‌داد رشد فعالیت تجاری آمریکا به پایین‌ترین سطح در ۱۶ ماه گذشته رسیده است. در حالی که فعالیت در بخش تولید به‌طور غیرمنتظره‌ای از ۵۰.۲ در مارس به ۵۰.۷ در آوریل افزایش یافت، رشد فعالیت در بخش خدمات به‌شدت کاهش یافت و شاخص کل از ۵۳.۵ در ماه قبل به ۵۱.۲ سقوط کرد.

قیمت‌های کالاها و خدمات با سرعتی بیش از یک‌سال گذشته افزایش یافت، که بخش اعظم این افزایش به تأثیر تعرفه‌ها نسبت داده شد. انتظارات اقتصادی برای سال جاری به کم‌ترین سطح خود از جولای ۲۰۲۲ رسید، اما در بخش تولید، امید به تأثیرات مثبت سیاست‌های دولتی باعث کاهش نگرانی‌ها شد.

در همین حال، گزارش شد که سفارشات کالاهای بادوام برای سومین ماه متوالی در ماه مارس افزایش یافت و نسبت به فوریه ۹.۲٪ رشد کرد. با این‌حال، این افزایش عمدتاً ناشی از رشد شدید سفارشات تجهیزات حمل‌ونقل (۲۷٪)، به‌ویژه سفارشات هواپیماهای تجاری (۱۳۹٪) بود؛ چرا که شرکت‌ها سعی داشتند پیش از اعمال تعرفه‌های جدید سفارشات خود را ثبت کنند. بدون احتساب بخش حمل‌ونقل، سفارشات نسبت به ماه قبل بدون تغییر باقی ماند که احتمالاً نشان‌دهنده‌ی تردید شرکت‌ها در میان عدم قطعیت‌های اقتصادی و سیاستی است.

روز پنجشنبه، انجمن ملی مشاوران املاک آمریکا (NAR) گزارش داد که فروش خانه‌های موجود در آمریکا در ماه مارس ۵.۹٪ کاهش یافت که بیشترین افت ماهانه از نوامبر ۲۰۲۲ تاکنون است. تعداد فروش‌های تنظیم‌شده با فصل در این ماه به ۴.۰۲ میلیون واحد رسید که پایین‌ترین سطح فروش برای ماه مارس از سال ۲۰۰۹ محسوب می‌شود.

هم‌چنین، دانشگاه میشیگان گزارش داد که شاخص نهایی احساسات مصرف‌کننده در ماه آوریل به ۵۲.۲ رسید؛ این رقم بالاتر از برآورد اولیه بود اما هم‌چنان ۸٪ کم‌تر از سطح ماه مارس بود. انتظارات تورمی برای سال آینده نیز از ۵٪ در ماه مارس به ۶.۵٪ افزایش یافت، که بالاترین سطح از سال ۱۹۸۱ تاکنون است.

اوراق قرضه دولتی آمریکا در هفته گذشته رشد ملایمی را تجربه کردند؛ بازدهی بیشتر سررسیدها به ویژه بازدهی بلندمدت کاهش یافت که منعکس‌کننده‌ی انتظارات فزاینده از کند شدن رشد اقتصادی بود.

بازار های اروپا

در اروپا شاخص STOXX Europe ۶۰۰ با رشد ۲.۷۷٪ هفته را به پایان رساند؛ این افزایش پس از آن رخ داد که دونالد ترامپ، تمایل خود برای کاهش تنش‌های تجاری با چین را ابراز کرد و تهدیدات قبلی خود مبنی بر برکناری رئیس فدرال‌رزرو را پس گرفت. شاخص‌های اصلی سهام اروپا نیز صعود کردند؛ شاخص DAX آلمان ۴.۸۹٪، CAC ۴۰ فرانسه ۳.۴۴٪ FTSE MIB ایتالیا ۳.۸۰٪ و شاخص FTSE ۱۰۰ بریتانیا ۱.۶۹٪ افزایش داشتند.

فیلیپ لین، اقتصاددان ارشد بانک‌مرکزی اروپا (ECB)، در گفت‌وگو با بلومبرگ اظهار کرد که اگرچه عدم قطعیت‌های ناشی از تعرفه‌های تجاری رشد اقتصادی را محدود می‌کند، اما به‌دلیل تنوع روابط تجاری منطقه یورو، احتمال وقوع رکود بعید به نظر می‌رسد. هم‌چنین کریستین لاگارد، رئیس ECB، در مصاحبه‌ای با واشنگتن پست اعلام کرد که احتمال بازنگری در پیش‌بینی‌های رشد اقتصادی در نشست بعدی سیاست‌گذاران در ماه ژوئن وجود دارد.

در پی اعمال تعرفه‌های تجاری جدید از سوی آمریکا در اوایل آوریل، دولت آلمان پیش‌بینی رشد تولید ناخالص داخلی (GDP) خود را برای امسال کاهش داد و اکنون انتظار دارد که اقتصاد این کشور در شرایط رکود نسبی قرار گیرد، در حالی که پیش‌بینی قبلی آن در ژانویه نشان‌دهنده رشد ۰٫۳٪ بود. رئیس بانک‌مرکزی آلمان، در جلسه صندوق بین‌المللی پول (IMF) در واشنگتن اظهار داشت که تنش‌های تجاری تأثیر چشم‌گیری بر اقتصاد صادرات‌محور آلمان خواهد داشت و ممکن است حتی منجر به رکود خفیف شود. باید گفت که تولید ناخالص داخلی آلمان در دو سال گذشته کوچک شده است.

طبق نظرسنجی‌های مدیران خرید که توسط S&P Global جمع‌آوری شده است، کاهش سریع‌تر در سفارشات جدید و تضعیف اعتماد تجاری باعث کاهش فعالیت کسب‌وکارهای منطقه یورو در ماه آوریل شد. شاخص ترکیبی که خدمات و تولید را شامل می‌شود، در آوریل به عدد ۵۰.۱ رسید که نسبت به ۵۰.۹ در ماه مارس کاهش یافته است. فعالیت در بخش خدمات به طور حاشیه‌ای ضعیف‌تر شد، اما بخش تولید به دلیل مقاومت در برابر تهدید تعرفه‌های آمریکا، برای دومین ماه متوالی رشد داشت.

در بریتانیا، حجم فروش خرده‌فروشی در ماه مارس برخلاف پیش‌بینی‌ها ۰.۴٪ افزایش یافت؛ در حالی که اقتصاددانان شرکت‌کننده در نظرسنجی بلومبرگ انتظار کاهش ۰.۴٪ را داشتند. این در حالی است که رقم ماه فوریه نیز به سمت پایین و به ۰.۷٪ کاهش یافته بود. با این وجود، افزایش قبوض انرژی و نوسانات بازارهای مالی باعث کاهش اعتماد مصرف‌کنندگان در ماه آوریل شد؛ هم‌چنین صندوق بین‌المللی پول (IMF) پیش‌بینی رشد اقتصادی بریتانیا در سال ۲۰۲۵ را از ۱.۶٪ به ۱.۱٪ کاهش داد.

بازار های آسیا

ژاپن

بازارهای سهام ژاپن طی هفته گذشته افزایش یافتند؛ شاخص Nikkei ۲۲۵ با ۲.۸٪ رشد و شاخص TOPIX با ۲.۷٪ رشد همراه شدند. این روند مثبت تحت تأثیر نشانه‌های اولیه از کاهش تنش‌های تجاری جهانی بود. هم‌زمان با کاهش تقاضا برای دارایی‌های امن، ین ژاپن تضعیف شد و از حدود ۱۴۲ در پایان هفته قبل به میانه‌ی محدوده ۱۴۳ در برابر دلار آمریکا رسید. بازده اوراق قرضه دولتی ۱۰ ساله ژاپن نیز از ۱.۲۹٪ به ۱.۳۴٪ افزایش یافت.

ادامه رشد نرخ تورم، به‌ویژه در توکیو، حمایت از تداوم افزایش نرخ‌های بهره توسط بانک‌مرکزی ژاپن را تقویت کرد؛ هرچند روند عادی‌سازی سیاست پولی با توجه به عدم قطعیت درخصوص تأثیرات اقتصادی تعرفه‌های آمریکا با پیچیدگی‌هایی روبه‌رو است. نرخ تورم در منطقه توکیو، که به‌عنوان شاخص پیش‌رو روندهای سراسری در نظر گرفته می‌شود، در آوریل به سریع‌ترین سرعت خود در دو سال اخیر رسید. شاخص قیمت مصرف‌کننده (CPI) هسته‌ نسبت به سال قبل ۳.۴٪ رشد کرد، در حالی که پیش‌بینی بازار رشد ۳.۲٪ بود و این رقم نسبت به افزایش ۲.۴٪ در مارس قابل توجه‌تر بود. این شتاب تورمی عمدتاً ناشی از افزایش قیمت مواد غذایی و کاهش یارانه‌های دولتی برای مهار قبوض برق و گاز بود.

کازوئو اوئدا، رئیس بانک‌مرکزی ژاپن، بار دیگر تأکید کرد که این بانک در صورت نزدیک شدن تورم پایه به هدف ۲٪، نرخ‌های بهره را افزایش خواهد داد. وی هم‌چنین خاطرنشان کرد که بانک به‌دقت روندهای اقتصادی را زیر نظر خواهد گرفت تا ارزیابی کند که آیا تحولات اقتصادی مطابق با پیش‌بینی‌های آن پیش می‌روند یا خیر، به‌ویژه با توجه به عدم قطعیت پیرامون تأثیر تعرفه‌های آمریکا.

در حالی که مذاکرات تجاری دوجانبه بین ژاپن و آمریکا ادامه دارد، دولت ژاپن بسته‌ای از تدابیر اضطراری برای حمایت اقتصادی اعلام کرد که شامل حمایت‌های مالی از شرکت‌ها و اقدامات برای تحریک مصرف می‌شود، با هدف کاهش تأثیر تعرفه‌های بالاتر آمریکا بر اقتصاد ژاپن. با این وجود، تاکنون ژاپن نتوانسته معافیتی از رژیم فعلی تعرفه‌ها دریافت کند.

چین

بازارهای سهام چین در هفته گذشته رشد کردند، زیرا سرمایه‌گذاران انتظار داشتند که دولت برای مقابله با اثرات تعرفه‌های آمریکا، محرک‌های اقتصادی بیشتری ارائه دهد. شاخص CSI ۳۰۰ حدود ۰.۴۶٪ افزایش یافت و شاخص Shanghai Composite نیز به میزان ۰.۶۱٪ رشد کرد. در هنگ‌کنگ نیز شاخص هنگ‌سنگ ۲.۸۲٪ صعود کرد.

روز جمعه، پولیتبورو، نهاد ۲۴ نفره سیاست‌گذاری اجرایی حزب کمونیست چین اعلام کرد که کشور باید به‌طور کامل برای مقابله با شوک‌های خارجی برنامه‌ریزی اضطراری داشته باشد. طبق گزارش بلومبرگ به نقل از رسانه‌های دولتی، این گروه اعلام کرد که چین ابزارهای پولی و مالی جدیدی برای حمایت از فناوری، مصرف و تجارت ایجاد خواهد کرد. مسئولان هم‌چنین تعهد کردند که تمام توان خود را برای تثبیت بنیان‌های توسعه اقتصادی و ثبات اجتماعی" به کار گیرند.

بر اساس اعلامیه‌ی پولیتبورو، که ریاست آن را شی جین‌پینگ بر عهده دارد، به نظر می‌رسد پکن رویکردی صبورانه در قبال حمایت از اقتصاد در جریان جنگ تجاری با آمریکا اتخاذ کرده است. بیش‌تر تحلیل‌گران انتظار دارند اثرات تعرفه‌های جدید آمریکا به‌زودی در اقتصاد چین نمایان شود، چرا که دولت ترامپ در اوایل آوریل تعرفه‌های اعمال شده بر اکثر کالاهای چینی را به ۱۴۵٪ افزایش داد.

با این‌حال، رشد بهتر از حد انتظار اقتصاد چین در سه‌ماهه نخست سال و اقدامات محرک مالی که در اوایل مارس اعلام شده بود، به دولت مرکزی فرصت داده است تا با زمان‌بندی مناسب‌تری حمایت‌های اقتصادی خود را اجرا کند.

بازارهای ارز دیجیتال

بیت‌کوین در هفته گذشته رشد قابل‌توجهی را با افزایش ۱۱٫۵۲٪ ثبت کرد و خود را به‌عنوان یکی از پررونق‌ترین دارایی‌ها در این دوره معرفی کرد. قیمت بیت‌کوین از حدود ۸۵,۲۰۰ دلار شروع به کار کرد و پس از یک افت مختصر در روز یکشنبه، وارد روند صعودی شد و برای بقیه هفته این روند را حفظ کرد. بیت‌کوین حتی گوگل را به‌عنوان پنجمین دارایی ارزشمند جهان از نظر ارزش بازار رد کرد. این رشد تحت تأثیر عواملی مانند جریان‌های مثبت به صندوق‌های ETF بیت‌کوین در ایالات‌متحده بود که با ثبت ۳٫۰۶ میلیارد دلاری جریان ورودی، دومین بالاترین جریان هفتگی در تاریخ خود را تجربه کردند. هم‌چنین، اظهارات دونالد ترامپ مبنی بر عدم اخراج جروم پاول از فدراسیون ذخیره فدرال و کاهش محدودیت‌های رمزارزها برای بانک‌های ایالتی، اعتماد سرمایه‌گذاران را افزایش داد. تقاضای نهادی نیز نقش مهمی در این رشد ایفا کرد، به‌طوری که از نوامبر ۲۰۲۴، بیش از ۴۲۵,۰۰۰ بیت‌کوین از کیف پول‌ها برداشت شده و جریان‌های ETF حدود ۳۰٪ از حرکت قیمتی را تشکیل دادند.

تحلیل بازار جهانی طلا

قیمت طلا در هفته گذشته در انتها با قیمت ۳,۳۱۹ دلار در هر اونس بسته شد. قیمت طلا روز جمعه ۲٪ کاهش یافت و در مسیر ثبت افت هفتگی قرار گرفت، زیرا دلار تقویت شد و نشانه‌هایی از کاهش تنش‌های تجاری آمریکا و چین، پس از انتشار گزارشی مبنی بر این که پکن برخی کالاهای آمریکایی را از تعرفه‌های خود معاف کرده است، بر بازار طلا فشار وارد کرد.

بر اساس گزارش‌های دریافتی از برخی شرکت‌های مطلع، چین در حال بررسی معافیت برخی واردات آمریکایی از تعرفه‌های ۱۲۵ درصدی خود است و از شرکت‌ها خواسته کالاهایی را که می‌توانند مشمول این معافیت شوند، شناسایی کنند.

اوایل این هفته، رئیس‌جمهور آمریکا، دونالد ترامپ، از کاهش احتمالی تنش‌های تجاری بین دو کشور خبر داد و گفت که مذاکرات مستقیم میان طرفین در جریان است.

در همین حال، دلار آمریکا تقویت شد و در مسیر ثبت نخستین رشد هفتگی خود از ماه مارس قرار گرفت؛ امری که باعث می‌شود خرید طلا برای خریداران خارجی گران‌تر شود.

طلا که به‌طور سنتی به‌عنوان پناهگاه امن در برابر نااطمینانی‌های ژئوپولیتیک و اقتصادی شناخته می‌شود، به رکورد جدید ۳٬۵۰۰ دلار به‌ازای هر اونس دست یافته و تاکنون در سال جاری بیش از ۲۵٪ افزایش قیمت داشته است؛ رشدی که عمدتاً ناشی از تنش‌های تجاری آمریکا و چین و هم‌چنین تقاضای قوی بانک‌های مرکزی بوده است.

تحلیل بازار جهانی نفت

قیمت‌های نفت در هفته‌های اخیر تحت تأثیر عوامل متعددی قرار گرفته است. در یک هفته، قیمت نفت خام برنت به ۶۶.۸۷ دلار در هر بشکه و WTI به ۶۳.۰۲ دلار رسید، اما پس از آن با نگرانی از مازاد عرضه و عدم اطمینان نسبت به مذاکرات تعرفه‌ای بین ایالات‌متحده و چین، کاهش یافت.

گزارشات نشان می‌دهد که چندین عضو OPEC+ پیشنهاد کرده‌اند که افزایش تولید نفت برای دومین ماه متوالی در ماه ژوئن انجام شود. اما این وضعیت، نگرانی‌هایی را درباره انسجام کارتل به‌وجود آورده است. در عین حال، قزاقستان که به‌عنوان یک شریک در گروه OPEC+ شناخته می‌شود، اعلام کرده که منافع ملی‌اش را بر منافع گروه ترجیح می‌دهد و تولید بیشتری از مقدار تعیین‌شده ارائه می‌کند.

اخبار مربوط به تعرفه‌ها از سوی رئیس‌جمهور ترامپ نیز توجهات را جلب کرده است. ترامپ در حال بررسی کاهش تعرفه‌ها بر کالاهای وارداتی چینی است که ممکن است تا ۵۰ تا ۶۵ درصد کاهش یابد. این اقدام ممکن است به کاهش تنش‌ها میان دو اقتصاد بزرگ دنیا کمک کند و در نتیجه تأثیر مثبتی بر بازار نفت داشته باشد. به‌علاوه، افزایش ناگهانی ذخایر نفت خام در ایالات متحده نشان‌دهنده مقاومت نسبت به نوسانات اقتصادی ناشی از تعرفه‌ها است.

هم‌چنین، روز چهارشنبه، قیمت‌های نفت به دلیل افزایش احتمال تولید OPEC+ و ترس از تبعات منفی جنگ تجاری بین ایالات‌متحده و چین کاهش یافت. این شرایط، در کنار تنش‌ها در بازار جهانی نفت، نظیر حملات روسیه به اوکراین و فشارهای ناشی از تعرفه‌ها، موجب نگرانی از عرضه بیش از حد و تقاضای کمتر شده است. در نهایت، تحریم‌های جدید ایالات متحده علیه یک تاجر بزرگ دریایی ایرانی و تأثیر آن بر بازار جهانی نفت نیز از مسائلی است که در روزهای اخیر مورد توجه قرار گرفته است.

به‌طور کلی، بازار نفت با چالش‌های پیچیده‌ای مواجه است که شامل تنش‌های تجاری، تصمیمات OPEC+، و نوسانات در تقاضا و عرضه می‌شود.