به گزارش اکو اقتصاد، در جدیدترین تغییرات ارزی، بانک مرکزی قیمت دلار مسافرتی را با افزایش قابل توجهی از ۷۲ هزار تومان به ۹۶ هزار و ۴۶۸ تومان رسانده است. این جهش قیمت باعث شد که نرخ تمام‌شده دلار برای مسافران، با احتساب کارمزدها، به حدود ۱۰۱ هزار تومان برسد. این افزایش قیمت در حالی انجام می‌شود که بازار آزاد ارز در روزهای اخیر با ثبات نسبی مواجه بوده و نوسانات آن محدود شده است.
از آنجایی که دلار مسافرتی یکی از مهم‌ترین نهادهای ارزی است که تحت نظر دولت به مسافران برای سفرهای خارجی تخصیص می‌یابد، تغییرات قیمت آن معمولاً به‌عنوان یک سیگنال مهم از سیاست‌های ارزی دولت شناخته می‌شود. برخی تحلیلگران اقتصادی افزایش اخیر قیمت دلار مسافرتی را نشانه‌ای از تغییر سیاست دولت در خصوص نرخ ارز و به ویژه تغییر در شیوه مدیریت بازار ارز می‌دانند.
دلار مسافرتی؛ آینه‌ای از سیاست‌های ارزی دولت
در سال‌های گذشته، قیمت دلار مسافرتی همواره به‌عنوان یکی از ابزارهای سیاست ارزی دولت‌ها برای کنترل نوسانات بازار آزاد و مدیریت تقاضای ارز در داخل کشور بوده است. در سال 1400، قیمت دلار مسافرتی به حدود ۲۶ هزار تومان رسید، رقمی که فاصله زیادی با قیمت‌های بازار آزاد داشت و عمدتاً به‌عنوان امتیاز ویژه برای مسافران به کار می‌رفت. در سال‌های بعد، به ویژه پس از ایجاد مرکز مبادله طلا و ارز و یکپارچه‌سازی نرخ‌ها، قیمت این ارز به تدریج افزایش یافت و به حدود ۴۰ هزار تومان رسید.
اما این افزایش‌ها در سال‌های اخیر به سرعت رشد کرده است؛ از ۴۵ هزار تومان در ابتدای سال ۱۴۰۲ تا ۷۲ هزار تومان در مهرماه و در حال حاضر به ۹۶ هزار تومان رسیده است. بسیاری از کارشناسان اقتصادی بر این باورند که این افزایش‌های ناگهانی و چشمگیر قیمت دلار مسافرتی پیام‌هایی را به بازار آزاد ارسال می‌کند. آن‌ها معتقدند که تغییرات قیمت این ارز، نه تنها نمایانگر سیاست‌های جدید ارزی است، بلکه احتمالاً به‌عنوان یک پیش‌بینی از روند آتی قیمت دلار در بازار آزاد نیز تعبیر می‌شود.
آیا افزایش دلار مسافرتی، رشد بازار آزاد را تایید می‌کند؟
اگرچه دلار مسافرتی به تعداد محدودی از مسافران اختصاص می‌یابد، اما افزایش قیمت آن در سطح عمومی می‌تواند تأثیر زیادی بر بازار آزاد ارز بگذارد. تحلیلگران می‌گویند هر بار که بانک مرکزی نرخ رسمی دلار مسافرتی را تغییر می‌دهد، حتی اگر این تغییرات تأثیر مستقیمی بر تقاضای کل بازار نداشته باشد، این نرخ می‌تواند به‌عنوان سیگنالی برای بازار آزاد ارز در نظر گرفته شود. به عبارتی دیگر، افزایش قیمت دلار مسافرتی ممکن است به‌عنوان تأییدی ضمنی از سوی دولت برای قیمت‌های بالاتر در بازار آزاد تلقی شود.
پیام روانی برای بازار و انتظارات تورمی
افزایش قیمت دلار مسافرتی، اگرچه به‌طور مستقیم بر تمامی بازار ارز اثر نمی‌گذارد، اما به دلیل ماهیت روانی و تاثیرگذاری که بر ذهنیت فعالان بازار دارد، می‌تواند انتظارات تورمی و افزایش قیمت‌ها را تقویت کند. به‌ویژه در شرایطی که مردم و فعالان اقتصادی نگران تغییرات اقتصادی و نوسانات بازار ارز هستند، این گونه تغییرات در نرخ رسمی ارز می‌تواند موجب ایجاد نگرانی‌های بیشتر و حتی تقویت تقاضا در بازار آزاد شود.
این افزایش قیمت همچنین ممکن است به‌عنوان سیگنال جدیدی از سمت دولت برای کنترل تقاضا و تأمین ارز در بازار آزاد تعبیر شود. کارشناسان اقتصادی بر این باورند که این تصمیم می‌تواند بخشی از تلاش‌های دولت برای مدیریت نرخ ارز و تأثیرات آن بر بازار داخلی باشد.
آینده ارز مسافرتی و بازار آزاد ارز
با توجه به روند افزایشی قیمت دلار مسافرتی و واکنش‌های روانی آن در بازار، به نظر می‌رسد که دولت باید مراقب باشد تا این تغییرات تأثیرات منفی بر بازار آزاد و دیگر بخش‌های اقتصادی نداشته باشد. در همین راستا، تحلیلگران توصیه می‌کنند که سیاست‌گذاران باید به‌طور دقیق‌تری روند عرضه و تقاضای ارز را تحت نظر داشته باشند و اقدامات کنترل‌کننده‌ای برای جلوگیری از افزایش بی‌رویه قیمت‌ها اتخاذ کنند.
به نظر می‌رسد که افزایش قیمت دلار مسافرتی نه تنها به‌عنوان یک تغییر در سیاست ارزی دولت، بلکه به‌عنوان یک سیگنال مهم برای بازار آزاد ارز در نظر گرفته خواهد شد.