به گزارش اکو اقتصاد،سال 1404 برای لرستان با تصویری نگران‌کننده از کاهش منابع آبی آغاز شد. تصویری که در همان نخستین ماه سال آبی جدید خود را آشکار کرد و نشان داد که این استان وارد یکی از کم‌بارش‌ترین دوره‌های چند دهه اخیر شده‌است.
در نخستین ماه پاییز سال آبی 1405–1404، لرستان با یکی از خشک‌ترین آغازهای پاییزی یک دهه اخیر روبه‌رو شد. این عدم بارش، در حالی رخ داد که میانگین بلندمدت این استان در همین ماه حدود 10 میلی‌متر است
پاییز لرستان بدون حتی یک میلی‌متر بارش مؤثر آغاز شد و ردِ بحران را از کوهستان‌های زاگرس تا دشت‌های جنوبی گستراند. کاهش شدید دبی رودخانه‌ها و ذخایر پشت سدها، وضعیت آب این استان را حالا به‌شکل هشدارآمیزی به نمایش گذاشته‌است.
در اطلاعات داریوش حسن‌نژاد، مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان، مجموعه‌ای از شاخص‌های هیدرولوژیک بررسی شده که همه آن‌ها یک پیام واحد دارند: کاهش کم‌سابقه بارش‌ها و افت شدید منابع آب سطحی و زیرزمینی در سراسر این استان.
به‌گفته حسن‌نژاد، متوسط بارش در مهرماه در کل لرستان و در هر دو حوضه اصلی کرخه و کارون بزرگ، نسبت به میانگین بلندمدت صددرصد کاهش داشته و مهر امسال خشکِ مطلق بوده‌است.
این وضعیت در حالی رخ داده که متوسط بارش بلندمدت در مهر معمولاً بین 9 تا 11 میلی‌متر است. نبود بارش، جریان رودخانه‌ها را تحت‌تأثیر قرار داده‌است.
متوسط دبی رودخانه‌های لرستان از 1.6 مترمکعب‌برثانیه در سال گذشته به 0.8 مترمکعب‌برثانیه رسیده؛ 52 درصد کاهش. در مقایسه با میانگین بلندمدت (2 مترمکعب‌برثانیه) این افت به 67 درصد می‌رسد.
در حوضه کرخه دبی سرشاخه‌ها با کاهش 61 درصدی نسبت به سال گذشته و 71 درصدی نسبت به بلندمدت ثبت شده‌است. نمونه بارز تأثیر خشک‌سالی، رودخانه کشکان است که در پلدختر با دبی 3 مترمکعب‌برثانیه جریان دارد.
این عدد نسبت به سال گذشته 71 درصد و نسبت به بلندمدت 80 درصد کاهش نشان می‌دهد. در حوضه کارون بزرگ نیز متوسط دبی سرشاخه‌ها به 0.6 مترمکعب‌برثانیه رسیده که 26 درصد کمتر از سال گذشته و 58 درصد کمتر از بلندمدت است.
رودخانه‌هایی مانند تیره و ماربره هرچند در برخی مقایسه‌ها اندکی افزایش نشان می‌دهند، اما در مقایسه با بلندمدت بین 69 تا 74 درصد کاهش دارند.
بر پایه اعلام مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای لرستان، تنها 10 درصد از ظرفیت مخازن سدها پر است. حجم آب موجود پشت سدها اکنون 20.15 میلیون مترمکعب است و در مقایسه با مدت مشابه سال گذشته 50 درصد کاهش دارد.
مجموع ورودی آب به شش سد فعال لرستان نیز تنها 0.14 مترمکعب‌برثانیه گزارش شده است. حسن‌نژاد با اشاره به کاهش شدید بارش و افت ادامه‌دار دبی رودخانه‌ها تأکید کرده که با شرایط فعلی اقلیمی، حفاظت از منابع آبی و مدیریت مصرف باید به یک مطالبه عمومی تبدیل شود.
وضعیت بی‌بارشی، اثر مستقیم خود را بر روستاهای لرستان نیز گذاشته و صدها روستا در سال 1404 با تنش آبی مواجه شده‌اند. بسیاری از این روستاها به آب‌رسانی سیار وابسته‌اند و در برخی نقاط، هیچ چشمه یا منبع پایدار آبی فعال نیست.
از سوی دیگر حجم برداشت از آب‌های زیرزمینی افزایش یافته و سفره‌ها در حال افت است. شکل و الگوی بارش‌ها نیز نسبت به دوره آماری تغییر کرده و توان تغذیه طبیعی منابع زیرزمینی نیز تضعیف شده‌است.
سال 1404 برای لرستان سالی معمولی نیست؛ سالی است با کم‌ترین بارش‌های ثبت‌شده در آغاز سال آبی، با نیمه‌خالی‌ترین مخازن سدها، با رکورد کاهش دبی رودخانه‌ها، و با بیشترین تنش در تأمین آب شرب روستایی.
پاییزی که باید با بارش آغاز می‌شد، با خشکی آغاز شد و اکنون تمام شاخص‌های آبی نشانه‌ای هشداردهنده از بحران آب در زاگرس را به تصویر می‌کشد