به گزارش اکواقتصاد، رسیدن قیمت دلار به کانال ۱۳۰ هزار تومان، نقطه عطفی مهم در تحولات بازار ارز ایران محسوب میشود؛ نقطهای که دیگر نمیتوان آن را صرفاً به نوسانات کوتاهمدت یا شوکهای مقطعی نسبت داد. دلار که در آغاز به کار دولت مسعود پزشکیان در مرداد ۱۴۰۳ با قیمتی حدود ۵۹ هزار تومان معامله میشد، اکنون پس از گذشت ۱۶ ماه، رشد ۱۲۱ درصدی را تجربه کرده و به بیش از دو برابر قیمت اولیه رسیده است. این جهش، پرسشهای جدی درباره مسیر سیاستگذاری ارزی و چشمانداز ثبات اقتصادی ایجاد کرده است.
طی این دوره، بازار ارز تحت تأثیر مجموعهای از عوامل داخلی و خارجی قرار داشته است؛ از تنشهای منطقهای و تحولات سیاسی گرفته تا محدودیتهای بینالمللی، کسری بودجه و رشد نقدینگی. در چنین فضایی، کنترل بازار ارز به یکی از پیچیدهترین چالشهای دولت تبدیل شده و به نظر میرسد ابزارهای سنتی مداخله، کارایی گذشته را ندارند.
سکوت سیاستگذار و انتظار بازار
آنچه بیش از رشد عددی دلار مورد توجه فعالان اقتصادی قرار گرفته، کمرنگ بودن توضیحات رسمی درباره دلایل این جهش و برنامههای پیشروست. اگرچه مقامات اقتصادی در مقاطع مختلف به «مدیریت بازار» و «کنترل نوسانات» اشاره کردهاند، اما هنوز تصویر روشنی از مسیر آینده نرخ ارز و اهداف سیاستگذار به بازار ارائه نشده است. همین ابهام، انتظارات تورمی را تقویت کرده و باعث شده هر اصلاح قیمتی کوتاهمدت، پایدار نباشد.
بازار ارز بهشدت به انتظارات واکنش نشان میدهد و در شرایطی که چشمانداز مشخصی ترسیم نشود، فعالان اقتصادی ترجیح میدهند رفتارهای محافظهکارانهتری اتخاذ کنند. این مسئله، تقاضای احتیاطی و سرمایهای برای ارز را افزایش داده و فشار بیشتری بر نرخها وارد کرده است.
پیامدهای مستقیم بر اقتصاد خانوار
افزایش بیش از ۱۲۰ درصدی قیمت دلار، آثار خود را بهطور مستقیم در سطح قیمتها نشان داده است. رشد هزینه واردات، افزایش قیمت کالاهای مصرفی و فشار بر هزینههای معیشتی، از پیامدهای اجتنابناپذیر این روند بوده است. در این میان، اقشار حقوقبگیر و طبقه متوسط بیش از دیگران در معرض آسیب قرار گرفتهاند؛ گروههایی که امکان پوشش ریسک ارزی برای آنها محدود است.
در چنین شرایطی، انتظار میرود سیاستگذار اقتصادی، ضمن پذیرش واقعیتهای موجود، با شفافسازی بیشتر و ارائه برنامهای مشخص، از تشدید فضای نااطمینانی جلوگیری کند. تجربه نشان داده که حتی اعلام صریح محدودیتها و چالشها، میتواند اثر مثبتی بر کاهش التهاب بازار داشته باشد.
زمستان بازار ارز؛ ثبات یا نوسان؟
اکنون نگاهها به ماههای پیشرو دوخته شده است. این پرسش مطرح است که آیا دولت با استفاده از ابزارهای جدید، اصلاح سیاستهای ارزی و هماهنگی بیشتر میان بخشهای اقتصادی، میتواند از شدت نوسانات بکاهد یا بازار ارز همچنان در مسیر افزایشی حرکت خواهد کرد. کارشناسان معتقدند مهار پایدار نرخ ارز، بیش از هر چیز به کنترل کسری بودجه، مدیریت رشد نقدینگی و بازسازی اعتماد عمومی وابسته است.
در مجموع، دلار ۱۳۰ هزار تومانی را میتوان هشداری جدی برای سیاستگذاری اقتصادی دانست؛ هشداری که نشان میدهد بازار ارز نیازمند رویکردی شفافتر، منسجمتر و مبتنی بر واقعیتهای اقتصادی است. پاسخگویی، اطلاعرسانی دقیق و ارائه نقشه راه مشخص، میتواند نخستین گام در مسیر بازگشت آرامش به بازار باشد.