به گزارش اکواقتصاد، گاز طبیعی سوخت اصلی نیروگاه‌های حرارتی است و نیروگاه‌های حرارتی، منبع اصلی تأمین برق کشور است. بیش از 90درصد برق مورد نیاز کشور از نیروگاه‌های حرارتی تأمین می‌شود و نیروگاه‌ها همواره راغب هستند که از گاز طبیعی به‌عنوان سوخت اصلی استفاده کنند، چرا که تجهیزات نیروگاه‌های حرارتی بر اساس گاز طبیعی طراحی شده است و با مصرف گاز بالاترین بهره‌وری و کمترین خرابی را دارند، همچنین سوخت گاز نسبت به سوخت‌های دیگر، پاک‌ترین و کم‌آلاینده‌ترین سوخت است و علاوه بر کم‌اثری در آلودگی هوا، خورندگی و استهلاک کمتری نیز در تأسیسات نیروگاهی ایجاد می‌کند.
اما در زمستان که "ناترازی گاز" مهمان نامبارک روزهای سرد ایران شده است، موجب می‌شود برای پوشش حداکثری تقاضای خانگی، نیروگاه‌ها و صنایع در تخصیص گاز محدود شوند و سوخت مایع مهمان ناخوانده و اجباری نیروگاه‌ها شود.
از بین 146 نیروگاه حرارتی، در شرایط کسری گاز، 14 نیروگاه بخاری به مازوت به‌عنوان سوخت جایگزین وابسته‌اند و بقیه نیروگاه‌ها که بیش از 130 نیروگاه می‌شود به گازوئیل به‌عنوان سوخت جایگزینی و دوم در شرایط عدم تخصیص گاز یا کسری گاز، برای تولید برق زمستانه وابسته‌اند.
دلیل اصلی خاموشی‌های پاییزه امسال هم کسری قابل‌توجه ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها است که به‌مراتب با آمار و ارقام به آن پرداخته شده است، اما کنار کسری ذخایر گازوئیل نیروگاه‌ها، عامل اصلی دیگری وجود دارد که شرایط کسری مخازن گازوئیل را تشدید کرده است و می‌توان گفت اثر آن کمتر از اثر عدم تخصیص به‌اندازه گازوئیل به نیروگاه‌ها نبوده است.
این مسئله که از آن می‌توان به‌عنوان "نارسایی گازی" نام برد، موجب شده است با تخصیص گاز کمتر از برنامه در 6ماهه نخست امسال و به‌تبع تأخیرات ایجادشده، در دوماهه مهر و آبان، نیروگاه‌ها مجبور به استفاده بیشتر از مخازنی شوند که پرشدگی مطلوبی برای ورود به فصل سرما نداشته‌اند.
یکی از مشکلات عمده در بخش تولید برق کشور در نیمه نخست سال جاری، کاهش تخصیص گاز طبیعی به نیروگاه‌ها بود. در نیمه نخست سال 1402 بالغ بر 94درصد سوخت نیروگاه‌ها با گاز طبیعی تأمین شد اما در نیمه نخست سال جاری این سهم به 86درصد رسید، در واقع در نیمه نخست سال جاری 14درصد سوخت نیروگاه‌ها با سوخت معادل یعنی سوخت مایع (گازوئیل و مازوت) تأمین شد.
بررسی‌های تسنیم از علل کاهش تخصیص گاز طبیعی به نیروگاه‌ها به طولانی شدن دوره تعمیرات پالایشگاه‌های گازی رسید؛ محاسبات تجمیع مصرف سوخت نیروگاهی (گاز طبیعی، گازوئیل و مازوت) در نیمه نخست سال جاری نشان می‌دهد که در مجموع 6 درصد گاز کمتری به نیروگاه‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل تخصیص داده شده که این میزان بالغ بر 3 میلیارد و 300 میلیون مترمکعب است.
این روند در مهرماه هم ادامه داشت به‌طوری که نسبت به زمان مشابه سال قبل، حدود 1.9 میلیارد مترمکعب گاز کمتری به نیروگاه‌ها تحویل شد و در نیمه نخست آبان‌ماه نیز حدود یک‌میلیارد مترمکعب گاز کمتری به نیروگاه‌ها نسبت به زمان مشابه سال قبل، تخصیص پیدا کرد که به‌دلیل ادامه تعمیرات دوره‌ای و اساسی پالایشگاه‌ها و معوق شدن تعمیراتی که باید در تابستان انجام می‌شد به‌ماههای مهر و آبان بود.
بالاخره در آبان‌ماه تعمیرات پالایشگاه‌ها به اتمام رسید. غلامعباس حسینی، سرپرست مجتمع گاز پارس جنوبی از اتمام تعمیرات پالایشگاه‌های گازی پارس جنوبی در آبان‌ماه خبر داد و گفت: "تعمیرات اساسی همه پالایشگاه‌های مجتمع در سال 1403 با برنامه‌ریزی دقیق و با تلاش و همت متخصصان و کارکنان این مجتمع از تاریخ چهارم اردیبهشت با پالایشگاه دوازدهم آغاز شد و هفتم آبان با تعمیرات اساسی پالایشگاه پنجم با موفقیت پایان یافت."