به گزارش اکواقتصاد، سامانه املاک و مستغلات حدود 14 سال قبل از سال 1388 تحت نام «ایران املاک» در بازار مسکن راه‌اندازی شد. این سامانه به‌منظور ثبت قراردادهای ملکی در بنگاه‌های مشاور املاک طراحی شده بود و از آن زمان تا سال 1402 بدون تغییرات قابل‌توجهی فعالیت می‌کرد.
در این مدت، سامانه نتوانست نیازهای جدید در بخش بازار مسکن را برآورده کند. با روی کار آمدن دولت سیزدهم و با توجه به اهمیت به‌روزرسانی و ارتقای خدمات، تصمیم گرفته شد نسخه‌ای جدید از این سامانه ارائه شود، بدین ترتیب، در خردادماه 1402، نسخه جدید سامانه املاک و مستغلات با نام تجاری «خودنویس» رونمایی شد و در دسترس عموم مردم قرار گرفت.
یکی از اهداف اصلی راه‌اندازی سامانه خودنویس، تسهیل دسترسی مالکان و مستاجران به امکان ثبت قراردادهای اجاره به‌صورت رایگان و مستقیم است. بر اساس ماده 18 قانون جهش تولید و تأمین مسکن که در مرداد 1400 تصویب شد، مردم اکنون حق انتخاب دارند که برای ثبت قراردادهای خود به مشاوران املاک مراجعه کنند یا شخصاً قراردادهای خود را از طریق سامانه خودنویس ثبت نمایند. این رویکرد نوین به مردم امکان می‌دهد تا با سرعت و سادگی بیشتری اقدام به انعقاد قراردادها کنند.
سامانه خودنویس دارای ویژگی‌های متعددی است که آن را به یک ابزار مدرن و کارآمد در این حوزه تبدیل کرده است. اولاً این‌که، این سامانه برای تمام کاربران کاملاً رایگان بوده و همه می‌توانند از خدمات آن بهره‌مند شوند. همچنین، احراز هویت برخط با استفاده از خدمات دولت هوشمند در این سامانه فراهم شده است؛ به‌طوری‌که کاربران می‌توانند از طریق پنجره خدمات دولت هوشمند، هویت خود را تایید کرده و به خدمات سامانه دسترسی پیدا کنند.
از دیگر قابلیت‌های مهم سامانه، سرویس تصدیق سند با همکاری سامانه ثبت اسناد است که هنگام ثبت قراردادها فعال می‌شود. این امکان باعث افزایش اعتماد و امنیت در معاملات می‌شود. علاوه بر این، سامانه خودنویس با همکاری قوه قضائیه، سرویس تایید اهلیت متعاملین را فراهم کرده که این موضوع می‌تواند در کاهش نرخ شکایات و نارضایتی‌ها بسیار مؤثر باشد.
سامانه خودنویس به‌صورت 24 ساعته و در هفت روز هفته در دسترس است و هر کاربر یک پنل اختصاصی دارد که پس از احراز هویت به آن دسترسی پیدا می‌کند. یکی از اهداف کلان این سامانه حذف فرآیندهای کاغذی بوده است که با ارائه خدمات برخط و همیشه در دسترس، به میزان زیادی از استفاده کاغذ در فرآیندهای اداری کاسته شده است.
دسترسی به سرویس‌های تایید اهلیت و تصدیق اسناد در سامانه کمک کرده است تا نرخ شکایات کاهش یابد و کاربران با اطمینان بیشتری از خدمات بهره‌مند شوند. سامانه همچنین امکان برگزاری جلسه‌های مجازی یا لایو استریم را فراهم کرده که می‌تواند روند ثبت قراردادها را تسریع و تسهیل کند.
یکی دیگر از ویژگی‌های ارزشمند این سامانه، افزایش امنیت معاملات است. کلیه قراردادهای ثبت‌شده از نظر اصالت افراد تایید شده‌اند و طرفین قرارداد به‌صورت کاملاً واقعی احراز هویت می‌شوند. علاوه بر این، پشتیبانی چت و تماس فعال از 8 صبح تا 12 شب در دسترس کاربران است.
از دیگر دستاوردهای خودنویس، ایجاد شفافیت در حوزه مسکن است. به این معنا که این سامانه با اتصال به شبکه بانکی کشور و محاسبه خودکار و قانونی تعرفه‌های مشاورین املاک، باعث شفافیت مالی در این صنف شده است. علاوه بر این، امکان شفافیت مالی در معاملات ملکی فراهم آمده که به مبارزه با پول‌شویی نیز کمک شایانی می‌کند. قراردادهای صادر شده در سامانه کاملاً رسمی هستند و پشتوانه قانونی دارند، به‌طوری‌که امکان اقامه دعوی بر اساس آن‌ها در محاکم قضایی وجود دارد.
در ادامه، به برخی آمارهای مهم سامانه خودنویس اشاره می‌شود. این سامانه در حال حاضر بیش از 5.5 میلیون کاربر ثبت‌شده دارد و تعداد کل قراردادهای تکمیل‌شده به بیش از 1.3 میلیون قرارداد رسیده که این موضوع باعث صرفه‌جویی حداقل 2470 میلیارد تومان شده است.
در بخش اجاره، تاکنون بیش از 1.1 میلیون کد رهگیری صادر شده که از این میزان، حدود یک میلیون قرارداد مربوط به کاربری مسکونی و 135 هزار قرارداد مربوط به کاربری اداری و تجاری بوده است. در بخش فروش نیز بیش از 20 هزار کد رهگیری صادر شده که بیشتر آن‌ها مربوط به املاک مسکونی بوده است.
سامانه خودنویس با این اقدامات توانسته به میزان قابل توجهی از هزینه‌ها و زمان‌های صرف‌شده برای قراردادها بکاهد و امنیت و شفافیت بیشتری را برای کاربران فراهم سازد. این سامانه با کمک فناوری‌های نوین، گام بزرگی در جهت تسهیل امور ملکی برداشته و آینده‌ای روشن برای مدیریت و شفافیت بیشتر در حوزه املاک ترسیم کرده است.