به گزارش اکو اقتصاد، فعال‌سازی احتمالی مکانیسم ماشه از سوی قدرت‌های غربی، صنعت فولاد ایران را به‌عنوان یکی از مهم‌ترین بخش‌های صادرات غیرنفتی کشور با چالش‌های جدی روبه‌رو می‌کند.
کارشناسان معتقدند فولاد، پس از نفت و پتروشیمی، بزرگ‌ترین منبع درآمد ارزی ایران است و هرگونه محدودیت تازه می‌تواند این بخش را بیش از گذشته در معرض فشارهای بین‌المللی قرار دهد.
صنعت فولاد ایران طی سال‌های اخیر توانسته ظرفیت تولید سالانه خود را به بیش از ۳۰ میلیون تن برساند و در مسیر تحقق چشم‌انداز ۵۵ میلیون تن در افق ۱۴۰۴ حرکت کند.
با این حال، تحریم‌های مالی و بانکی، انتقال پول و محدودیت‌های حمل‌ونقل همواره موانعی جدی بر سر صادرات این محصول بوده است. اکنون با احتمال بازگشت همه تحریم‌های شورای امنیت، نگرانی‌ها درخصوص کاهش بازارهای صادراتی فولاد ایران افزایش یافته است.
به گفته تحلیلگران، بخش عمده صادرات فولاد ایران به کشورهای منطقه و آسیای شرقی انجام می‌شود. در صورت اجرای مکانیسم ماشه، فشار مضاعف بر مشتریان خارجی برای کاهش یا توقف خرید از ایران، می‌تواند بازارهای سنتی را تهدید کند.
در چنین شرایطی، احتمال افزایش رقابت داخلی برای فروش در بازار داخل بالا می‌رود و این مسأله ممکن است به کاهش قیمت‌ها و زیان‌ده شدن برخی تولیدکنندگان منجر شود.
از سوی دیگر، تأمین مواد اولیه و قطعات صنعتی نیز با دشواری بیشتری همراه خواهد شد. بسیاری از طرح‌های توسعه‌ای فولاد در کشور نیازمند فناوری و تجهیزات خارجی هستند و اعمال تحریم‌های جدید، واردات این تجهیزات را پیچیده‌تر می‌کند. همچنین محدودیت در مبادلات ارزی می‌تواند روند نوسازی خطوط تولید و سرمایه‌گذاری‌های کلان را با کندی مواجه سازد.
یکی از مهم‌ترین پیامدهای احتمالی، افزایش هزینه‌های حمل‌ونقل و بیمه محموله‌هاست. شرکت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی در مواجهه با تحریم‌ها تمایلی به همکاری با ایران نخواهند داشت و همین موضوع هزینه تمام‌شده صادرات فولاد را افزایش می‌دهد.
در چنین وضعیتی، حاشیه سود شرکت‌های فولادی که طی دو سال گذشته به‌دلیل افزایش نرخ انرژی و هزینه‌های تولید کاهش یافته بود، بیش از پیش تحت فشار قرار خواهد گرفت.
با این حال، برخی کارشناسان بر این باورند که صنعت فولاد ایران تجربه عبور از شرایط سخت را دارد و می‌تواند با تنوع‌بخشی به بازارها، استفاده از سازوکار تهاتر، توسعه صادرات به کشورهای همسایه و تمرکز بر بازار داخلی بخشی از خسارات ناشی از تحریم‌ها را جبران کند.
همچنین حرکت به سمت تولید فولاد سبز و بهینه‌سازی مصرف انرژی می‌تواند راهکاری برای افزایش تاب‌آوری این صنعت در برابر محدودیت‌های بین‌المللی باشد.
در مجموع، فعال شدن مکانیسم ماشه بیش از همه صادرات فولاد ایران را هدف خواهد گرفت و به‌طور غیرمستقیم تولید و اشتغال این صنعت را نیز تهدید می‌کند.
آینده صنعت فولاد کشور، وابسته به توان سیاست‌گذاران برای مدیریت بازار ارز، یافتن راه‌های جایگزین برای تجارت خارجی و افزایش بهره‌وری داخلی خواهد بود.
زهرا مالمیر