به گزارش اکو اقتصاد، آخرین آمارهای گمرک جمهوری اسلامی ایران نشان می‌دهد که تراز تجاری کشور در نیمه نخست سال ۱۴۰۴ وضعیت بهتری نسبت به سال‌های اخیر تجربه کرده است. در شهریورماه، میزان صادرات کالاهای غیرنفتی ایران به ۵.۰۵ میلیارد دلار و واردات به ۵.۳۴ میلیارد دلار رسید تا کسری تراز تجاری این ماه به ۲۸۵ میلیون دلار محدود شود.
بر اساس گزارش گمرک، مجموع تراز تجاری تجمعی از ابتدای سال ۱۴۰۴ تا پایان شهریور، منفی ۲.۳۸ میلیارد دلار ثبت شد که کاهش چشمگیری نسبت به مدت مشابه سال گذشته (منفی ۹ میلیارد دلار) و سال ۱۴۰۲ (منفی ۶.۳۸ میلیارد دلار) داشته است. کارشناسان اقتصادی این روند را ناشی از افزایش صادرات هدفمند، مدیریت واردات و ثبات نسبی نرخ ارز می‌دانند.
آمارهای تفکیکی نشان می‌دهد که کشورهای مقصد صادراتی ایران در نیمه نخست سال جاری عمدتا شامل چین، عراق، امارات، ترکیه، افغانستان و پاکستان بودند که حدود ۷۷ درصد از صادرات کشور به این بازارها اختصاص داشت. به گفته تحلیلگران، تمرکز بر این کشورها با تجارت متوازن و کاهش وابستگی به بازارهای پرنوسان، نقش مهمی در کاهش کسری تراز تجاری ایفا کرده است.
از سوی دیگر، کشورهای مبدا واردات ایران در شش ماهه نخست سال جاری شامل امارات، چین، ترکیه، هند، آلمان و روسیه بودند که حدود ۸۲ درصد از واردات کشور را به خود اختصاص دادند. کارشناسان معتقدند مدیریت هوشمندانه واردات و توجه به کالاهای واسطه‌ای و مواد اولیه تولیدی باعث شده است اثر منفی واردات بر تراز تجاری کاهش یابد.
تحلیلگران اقتصادی بر این باورند که بهبود تراز تجاری ایران تنها به کاهش کسری واردات محدود نمی‌شود، بلکه نشان‌دهنده توانمندی سیاست‌گذاران اقتصادی در هدایت صادرات و بهره‌گیری از ظرفیت‌های موجود در بازارهای هدف است. افزایش صادرات به کشورهای همسایه و بازارهای پرتقاضا، همراه با برنامه‌ریزی دقیق در زمینه واردات، سبب شده کسری تجاری کشور در نیمه اول سال جاری به کمترین سطح طی شش سال اخیر برسد.
همچنین، کارشناسان هشدار می‌دهند که با وجود کاهش کسری، استمرار روند مثبت تراز تجاری نیازمند ارتقای کیفیت کالاهای صادراتی، تنوع‌بخشی به بازارهای هدف، و مدیریت واردات مصرفی و لوکس است تا از افزایش مجدد کسری در ماه‌های آینده جلوگیری شود.
به گفته مقامات گمرک، تمرکز بر صادرات کالاهای پتروشیمی، فولادی، میعانات گازی و محصولات کشاورزی و بهبود زیرساخت‌های لجستیک، از جمله اقدامات کلیدی برای تثبیت روند مثبت تراز تجاری در نیمه دوم سال ۱۴۰۴ خواهد بود.
در مجموع، نیمه نخست سال ۱۴۰۴ برای تجارت خارجی ایران با کاهش کسری تراز تجاری و بهبود عملکرد صادرات همراه بود و کارشناسان اقتصادی امیدوارند با ادامه این روند، کسری تراز تجاری تا پایان سال به حداقل برسد و شرایط برای تعادل بازار ارز و افزایش درآمدهای ارزی کشور فراهم شود.