به گزارش اکو اقتصاد، در حالی که بازار نفت در روزهای اخیر با امید به کاهش تنش‌های تجاری میان آمریکا و چین بخشی از افت سنگین خود را جبران کرده است، تحلیلگران هشدار می‌دهند فعال شدن مکانیسم ماشه، تشدید درگیری‌های منطقه‌ای و عوامل عرضه و تقاضا می‌توانند قیمت‌ها را وارد مسیر نوسانی قدرتمندی کنند.
نفت پس از ریزش؛ بازگشتی محتاطانه
قیمت نفت خام شاخص برنت دریای شمال از افت شدیدی که در معاملات قبل تجربه کرده بود، با افزایش مواجه شده است. در معاملات حال حاضر، امید سرمایه‌گذاران به دیدار احتمالی رؤسای جمهور آمریکا و چین و کاهش تنش‌های تعرفه‌ای به یکی از عوامل مهم بازگشت قیمت تبدیل شده است.
اما این بازگشت—اگرچه نشانه‌ای از اعتماد بازار است—به معنای پایان فشارها نیست. چند عامل بنیادین همچنان وضعیت بازار را شکننده نگاه می‌دارند.
اثر مکانیسم ماشه بر عرضه ایران
یکی از مهم‌ترین متغیرهایی که آینده قیمت نفت را تحت تأثیر قرار خواهد داد، فعال شدن مکانیسم ماشه علیه ایران است. این مکانیسم امکان بازگشت خودکار تحریم‌هایی را فراهم می‌کند که صادرات نفت ایران را محدود می‌کند. برخی منابع پیش‌بینی کرده‌اند بازگشت این تحریم‌ها می‌تواند صادرات ایران را بین ۲۰۰ تا ۵۰۰ هزار بشکه در روز کاهش دهد.
با این‌حال، بعضی تحلیلگران معتقدند تأثیر مستقیم مکانیسم ماشه بر جریان نفت ایران محدود خواهد بود و بیشتر فشارها در حوزه مالی، حمل‌ونقل و بیمه وارد می‌شوند، نه خود صادرات نفت. در نتیجه، تأثیر تحریم‌های جدید ممکن است بیشتر به افزایش هزینه‌ها و اختلال لجستیک منجر شود تا کاهش جدی میزان عرضه.
عرضه مازاد و فشار غیر اوپکی‌ها
در مقابل تهدید کاهش عرضه از ایران، فشار عرضه از سوی تولیدکنندگان غیر عضو اوپک، به‌ویژه ایالات متحده، یکی از چالش‌های مهم بازار است. تولید نفت آمریکا اخیراً سطح بالایی پیدا کرده و سهم عمده‌ای از مازاد عرضه جهانی را تشکیل می‌دهد. این واقعیت به همراه تصمیم اخیر اوپک پلاس برای افزایش تولید به‌طور تدریجی، نگرانی از اشباع بازار را تقویت کرده است.
تحلیل‌ها حاکی است که اگر روند کنونی ادامه یابد، قیمت نفت ممکن است در کوتاه‌مدت تحت فشار پایین رفتن قرار گیرد؛ به‌خصوص اگر تقاضا در بازارهای بزرگ مانند چین و اروپا نتواند با عرضه همپای شود.
تنش‌های منطقه‌ای؛ نوسان‌ساز بزرگ
در بازار نفت، کوچک‌ترین تحرکی در منطقه خاورمیانه می‌تواند به سرعت تأثیرات بزرگی بر قیمت ایجاد کند. خطر حمله به تأسیسات نفتی، بستن مسیرهای دریایی مانند تنگه هرمز یا اختلال در خطوط صادراتی منطقه‌ای، می‌تواند موجب جهش ناگهانی قیمت شود. در سناریوهای شدید، قیمت برنت ممکن است از مرز ۱۰۰ دلار عبور کند.
اما این سناریوها مستلزم تشدید درگیری‌ها هستند؛ در غیر این صورت بازار ممکن است با نوسان نسبتاً محدود مواجه باشد.
سناریوهای محتمل قیمت نفت
با توجه به ترکیب این عوامل، چند سناریو برای آینده قیمت نفت قابل تصورند:
| سناریو |
سناریوی محتاطانه |
سناریوی افزایشی |
سناریوی پرریسک |
| شرایط بازار |
تولید بالا، تقاضای محدود، ثبات نسبی منطقه‌ای |
کاهش صادرات ایران، تنش‌های منطقه‌ای متوسط |
اختلال گسترده در عرضه، تشدید جنگ منطقه‌ای |
| بازه قیمت برنت |
۶۵ تا ۷۵ دلار |
۷۵ تا ۸۵ دلار |
۱۰۰ دلار به بالا |
در سناریوی محتاطانه، قیمت نفت بین ۶۵ تا ۷۵ دلار خواهد ماند؛ آن هم اگر عرضه افزایش یابد و تقاضا محدود بماند. در سناریوی افزایشی، کاهش صادرات ایران به همراه تنش‌های منطقه‌ای ممکن است قیمت را تا ۷۵ تا ۸۵ دلار بالا ببرد. اما اگر درگیری‌ها گسترده‌تر شوند و مسیرهای صادراتی آسیب ببینند، قیمت می‌تواند از مرز ۱۰۰ دلار نیز عبور کند.
بازار نفت هم‌اکنون در نقطه‌ای حساس ایستاده است: بر بازگشت ناچیز از ریزش اخیر، امید به کاهش تنش‌های تجاری و نیز هراس از تأثیر مکانیسم ماشه و درگیری‌های منطقه‌ای توأمان دیده می‌شود. قیمت نفت ممکن است در کوتاه‌مدت دچار نوسان‌های شدید شود؛ اما اگر عرضه غیر اوپکی بالا بماند و تقاضا ضعیف باشد، کاهش قیمت نیز احتمال دارد.
در نهایت، مسیر آتی نفت به توان سیاست‌ها، عمق تنش‌ها و واکنش کشورهای تولیدکننده بستگی دارد. استمرار عرضه بالا و محدودیت در رشد تقاضا ممکن است بازگشت قیمت را محدود کند، اما کوچک‌ترین تشدید ژئوپلیتیک می‌تواند بازار را به دل سناریوهای پرریسک ببرد.