به گزارش اکو اقتصاد، استفاده روزافزون نوجوانان و جوانان از شبکه‌های اجتماعی، بخشی جدایی‌ناپذیر از زندگی روزمره آن‌ها شده است. طبق آخرین آمارها، میانگین زمان حضور نوجوانان در شبکه‌هایی مانند اینستاگرام، تلگرام و تیک‌تاک به بیش از سه ساعت در روز رسیده و این روند با شیوع اینترنت پرسرعت و دسترسی آسان به گوشی‌های هوشمند سرعت گرفته است.
کارشناسان روانشناسی اجتماعی معتقدند که این فضای مجازی فرصت‌های ارزشمندی برای آموزش، توسعه مهارت‌های ارتباطی و دسترسی به اطلاعات فراهم می‌کند. نوجوانان می‌توانند با دوستان و همسالان خود در ارتباط باشند، در گروه‌های آموزشی شرکت کنند و از منابع فرهنگی و علمی بهره‌مند شوند.
با این حال، افزایش حضور آنلاین بدون مدیریت و نظارت، تهدیدهایی را نیز به همراه دارد. پژوهش‌های اخیر نشان می‌دهد که استفاده بیش از حد از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند باعث افزایش اضطراب، کاهش تمرکز، اختلالات خواب و حتی افسردگی در نوجوانان شود. همچنین، مقایسه مداوم خود با دیگران و مواجهه با محتوای منفی یا خشونت‌آمیز می‌تواند احساس ناکامی و فشار روانی را تشدید کند.
والدین، معلمان و مسئولان بهداشت روان تأکید دارند که آگاهی و آموزش مهارت‌های استفاده سالم از شبکه‌های اجتماعی ضروری است. ایجاد زمان‌بندی مناسب، محدود کردن محتوای نامناسب و تشویق به فعالیت‌های حضوری و اجتماعی می‌تواند اثرات منفی را کاهش دهد و استفاده از این فضاها را به فرصتی برای رشد تبدیل کند.
در همین راستا، برخی مدارس و سازمان‌های مردم‌نهاد برنامه‌های آموزشی و کمپین‌هایی برای افزایش سواد دیجیتال نوجوانان برگزار می‌کنند. هدف این برنامه‌ها آموزش مدیریت زمان، انتخاب محتوای مناسب و تقویت مهارت‌های مقابله‌ای با فشارهای روانی ناشی از فضای مجازی است.
آینده سلامت روان نوجوانان در دنیای دیجیتال به توانایی جامعه و خانواده‌ها در مدیریت درست این ابزارها وابسته است. بهره‌گیری هوشمندانه از شبکه‌های اجتماعی می‌تواند تجربه‌ای مثبت، آموزنده و تقویت‌کننده مهارت‌های اجتماعی برای نوجوانان ایجاد کند، در حالی که غفلت از آن، تهدیدی جدی برای سلامت روان آن‌ها محسوب می‌شود.
زهرا مالمیر