به گزارش اکو اقتصاد،در پی تشدید آلودگی هوا در تهران و افزایش تعداد روزهای هشدار، کارشناسان حوزه شهری و محیط‌زیست بار دیگر بر ضرورت بهره‌گیری از فناوری برای کاهش ترددهای غیرضروری و مدیریت هوشمند شرایط بحرانی تأکید کردند. بررسی‌های کارشناسی نشان می‌دهد که یکی از کم‌هزینه‌ترین، سریع‌ترین و در عین حال مؤثرترین راهکارها برای کاهش ترافیک و در نتیجه کاهش آلودگی، گسترش آموزش آنلاین، دورکاری هوشمند و دیجیتالی‌سازی خدمات اداری است؛ رویکردی که به گفته متخصصان می‌تواند ظرف مدت کوتاهی اثر قابل توجهی بر کیفیت هوا داشته باشد.
کاهش تردد؛ مهم‌ترین حلقه گمشده مدیریت آلودگی
بر اساس تحلیل ارائه‌شده، بخش بزرگی از آلودگی فصلی تهران ناشی از تردد روزانه میلیون‌ها خودرو و موتورسیکلت در سطح شهر است. در چنین شرایطی، کاهش حداقلی ۱۰ تا ۱۵ درصدی حجم تردد روزانه می‌تواند اثر چشمگیری بر شاخص آلودگی هوا بگذارد. به گفته کارشناسان، تجربه سال‌های اخیر نشان داده که هرگاه مدارس و ادارات تعطیل شده یا با ظرفیت کمتر فعالیت کرده‌اند، شاخص آلودگی در ساعات اوج کاهش محسوسی داشته است.
به همین دلیل، پیشنهاد شده است که دولت، شهرداری و نهادهای مرتبط، برنامه‌ای پایدار و مبتنی بر فناوری برای دورکاری، آموزش آنلاین و دیجیتال‌سازی فرایندها تدوین کنند؛ برنامه‌ای که نه تنها در روزهای بحرانی، بلکه در ساختار دائمی مدیریت شهری نیز قابل پیاده‌سازی باشد.
آموزش آنلاین و دورکاری؛ ابزارهایی که از بحران جلوگیری می‌کنند
کارشناسان معتقدند فناوری دقیقاً برای چنین شرایطی ساخته شده است؛ جایی که باید کیفیت آموزش و کار حفظ شود، اما رفت‌وآمد به حداقل برسد. در همین راستا، پیشنهاد شده است که:
مدارس – به‌جز پایه‌های پایین‌تر – در روزهای آلوده به‌صورت آنلاین فعالیت کنند.
دانش‌آموزان مقاطع متوسطه به دلیل امکان استفاده بهتر از ابزارهای دیجیتال، می‌توانند بدون افت محسوس آموزشی در خانه بمانند و از حجم تردد صبحگاهی به شکل قابل توجهی کم کنند.
ادارات و سازمان‌های دولتی و خصوصی، الگوی حضور فیزیکی را در روزهای هشدار کاهش دهند.
مشاغلی که ماهیت حضوری ندارند باید به صورت الزامی در وضعیت دورکاری قرار گیرند.
اینترنت رایگان یا نیم‌بها برای دانش‌آموزان و کارمندان در روزهای آلوده ارائه شود.
این اقدام می‌تواند مانع از فشار هزینه‌ای بر خانواده‌ها شده و تمایل استفاده از دورکاری و آموزش آنلاین را افزایش دهد.
دیجیتالی‌سازی کامل خدمات اداری؛ حذف ضرورت مراجعه حضوری
در ادامه پیشنهادها، بر لزوم حذف فرآیندهای کاغذی و حضوری در ادارات تأکید شده است. بسیاری از خدمات همچنان نیازمند حضور فیزیکی مراجعان است، در حالی که با ابزارهای موجود می‌توان تجربه‌ای کاملاً دیجیتال ایجاد کرد. این راهکار شامل:
امضای الکترونیک
بارگذاری مدارک
احراز هویت آنلاین
ثبت و پیگیری درخواست‌ها در سامانه‌های هوشمند
با اجرای این طرح‌ها، بخش مهمی از مراجعات حضوری حذف می‌شود و عملاً تردد کارمندان و شهروندان در روزهای آلوده به شکل پایدار کاهش می‌یابد.
پیشنهادهای نوین برای مدیریت هوشمند آلودگی هوا
در ادامه مجموعه‌ای از طرح‌های خلاقانه و قابل اجرا ارائه شده که می‌تواند رویکرد تهران نسبت به بحران آلودگی را متحول کند:
۱. تقویم آلودگی سالانه
به جای تصمیم‌های دقیقه نودی، لازم است یک «تقویم آلودگی» تدوین شود که در آن، بر اساس الگوهای سال‌های گذشته، زمان‌های احتمالی تشدید آلودگی مشخص گردد. مدارس و ادارات می‌توانند براساس این تقویم، برنامه حضور یا فعالیت آنلاین خود را از قبل تنظیم کنند.
۲. سامانه «حضور هوشمند» برای ادارات
این سیستم امکان ثبت حضور، انجام وظایف، گزارش‌دهی لحظه‌ای و ارزیابی عملکرد کارمندان را به‌صورت کاملاً آنلاین فراهم می‌کند. چنین سامانه‌ای مانع از افت کارایی در دوره‌های دورکاری شده و امکان نظارت دقیق مدیریتی را فراهم می‌آورد.
۳. «هواکِد مدرسه»؛ شاخص سلامت اختصاصی هر مدرسه
پیشنهاد شده هر مدرسه یک شاخص اختصاصی برای وضعیت سلامت محیط آموزشی خود داشته باشد. بر اساس موقعیت جغرافیایی، میزان تهویه، ارتفاع، ترافیک اطراف و شرایط اقلیمی، هر مدرسه می‌تواند به‌صورت مستقل تصمیم بگیرد که کلاس‌ها حضوری باشند یا آنلاین.
۴. طرح «تردد شناور» برای ادارات
در این طرح، ساعات شروع و پایان فعالیت سازمان‌ها متفاوت است تا از تشکیل موج‌های ترافیکی در ساعات اوج جلوگیری شود.
کاهش پیک ترافیک می‌تواند به کاهش آلودگی ثانویه ناشی از توقف و حرکت‌های مکرر خودروها کمک کند.
۵. مشوق‌های اقتصادی برای توسعه دورکاری
یکی از پیشنهادهای مهم، کاهش مالیات برای سازمان‌هایی است که حداقل ۳۰ درصد دورکاری را در روزهای آلوده اجرا می‌کنند. این سیاست می‌تواند بخش خصوصی را به سمت مشارکت فعالانه‌تر در کاهش آلودگی سوق دهد.
مجموع پیشنهادهای ارائه‌شده نشان می‌دهد که مدیریت آلودگی هوا تنها با اقدامات ضربتی و تعطیلی‌های موقت امکان‌پذیر نیست. تهران برای عبور از بحران آلودگی نیازمند یک استراتژی مبتنی بر فناوری، دورکاری هوشمند، آموزش آنلاین و مدیریت دیجیتال شهری است؛ رویکردی که کم‌هزینه، سریع‌الاجرا و بسیار مؤثر خواهد بود. کارشناسان تأکید دارند که با کاهش حتی ۱۰ درصدی تردد روزانه، می‌توان آلودگی هوا را در روزهای بحرانی به شکل معناداری کنترل کرد—اقدامی که بدون بهره‌گیری از فناوری و تحول دیجیتال ممکن نخواهد بود.