به گزارش اکو اقتصاد، بازار سرمایه در روز سه‌شنبه ۱۳ آبان ۱۴۰۴ صحنه نوسان و رفتار دوگانه‌ای بود. پس از صعود پرقدرت شاخص کل در روز گذشته و عبور از سقف‌های تاریخی اخیر، انتظار می‌رفت امروز شاهد افزایش عرضه‌ها و استراحت طبیعی بازار باشیم. با این حال، تا پیش از ساعت ۱۱:۴۵ معاملات در تعادل نسبی پیش می‌رفت و فشار فروش چندان محسوس نبود؛ اما در ادامه روز، عرضه‌ها شدت گرفت و شاخص با افت نسبی مواجه شد. هرچند در دقایق پایانی بازار، نشانه‌هایی از جمع‌آوری صف‌های فروش و بازگشت خریداران مشاهده شد، اما در مجموع روزی پرعرضه و متفاوت برای سهامداران رقم خورد.
افت امروز بیشتر جنبه طبیعی دارد و بخشی از فرآیند «زد و خورد» بازار در محدوده‌های مقاومتی است. عبور شاخص از سقف‌های پیشین انرژی تازه‌ای به بازار داده، اما تثبیت این موقعیت دشوار است و نیاز به حجم معاملات بالا و نوسانات کنترل‌شده دارد. در چنین شرایطی، حفظ قله‌های فتح‌شده اهمیت بیشتری از عبور مقطعی از آنها دارد و لازم است بازار با رفتار منطقی و اصلاحات موقت، پایه‌های رشد آینده خود را محکم‌تر کند.
به اعتقاد کارشناسان، افزایش نسبی ریسک‌های سیاسی در هفته‌های اخیر موجب شده بخشی از فعالان بازار دست به احتیاط بزنند. در شرایطی که بازار سهام در اوج بازدهی قرار گرفته، حتی کوچک‌ترین خبر منفی سیاسی می‌تواند واکنش شدیدی در رفتار سهامداران ایجاد کند. از این رو، آرامش سیاسی به‌عنوان عامل کلیدی تثبیت بازار شناخته می‌شود. با این حال، تا این لحظه نشانه‌ای از بحران یا تهدید جدی در فضای سیاسی دیده نمی‌شود و به نظر می‌رسد نگرانی‌های فعلی بیشتر جنبه روانی دارند.
در کنار متغیرهای سیاسی، خبرهای پیرامون سیاست‌های اقتصادی و ارزی دولت همچنان نقش تعیین‌کننده‌ای در مسیر بازار ایفا می‌کنند. به باور تحلیلگران، اصلاحات اقتصادی نظیر بازنگری در نرخ ارز، سیاست‌های انرژی و حذف ارز ترجیحی، موتور محرک اصلی رشد بورس در ماه‌های اخیر بوده‌اند. زمزمه‌هایی از حذف ارز ۲۸۵۰۰ تومانی و گسترش تالار دوم ارزی از ابتدای آذرماه شنیده می‌شود که در صورت تحقق، می‌تواند موج جدیدی از رشد را در صنایع صادرات‌محور ایجاد کند.
بر اساس برخی گمانه‌ها، ممکن است از ماه آینده تقریباً تمامی شرکت‌های بزرگ (به جز تعدادی محدود از پتروشیمی‌ها) به تالار دوم ارزی وارد شوند. چنین تغییری در سیاست ارزی کشور نه‌تنها درآمد شرکت‌ها را افزایش می‌دهد، بلکه ارزش‌گذاری سهام را نیز در مسیر اصلاح صعودی قرار خواهد داد.
تأثیر جریان نقدینگی و پرداخت سودها
یکی دیگر از نکات قابل توجه، ورود تدریجی پول‌های تازه به بازار است. پرداخت سود نقدی شرکت‌ها به سهامداران و صندوق‌های سرمایه‌گذاری، منبعی برای تقاضای جدید در بازار ایجاد کرده است. طی روزهای اخیر، تقاضای قوی در برخی نمادهای بزرگ مانند «غدیر» و «فملی» به‌روشنی نشان داد که بخشی از این نقدینگی در حال بازگشت به بورس است. این اتفاق را می‌توان نوعی «تزریق پول» یا «دوپینگ طبیعی» برای بازار دانست که به تداوم رونق در ماه‌های آینده کمک خواهد کرد.
تذکر به سیاست‌گذاران: زنگ خطر در صورت‌های مالی
در بخش دوم تحلیل، توجه بازار به گزارش‌های میان‌دوره‌ای شرکت‌ها جلب شد؛ گزارش‌هایی که زنگ هشدار را برای سیاست‌گذاران اقتصادی به صدا درآورده است. بررسی صورت‌های مالی نشان می‌دهد هزینه‌های مالی و اداری شرکت‌ها به‌طور قابل توجهی افزایش یافته است. علت اصلی این موضوع، رشد نرخ بهره تا محدوده ۴۰ درصد و اثرات تورمی آن بر ساختار هزینه‌ای بنگاه‌هاست.
افزایش شدید نرخ بهره نه‌تنها به کنترل تورم کمک نکرده، بلکه موجب کاهش حاشیه سود و تضعیف توان تولید در بسیاری از صنایع شده است. در اقتصادی که تحت فشار تحریم و نوسان ارزی قرار دارد، سیاست افزایش نرخ بهره تنها موجب افزایش هزینه تولید و رکود می‌شود. به همین دلیل، لازم است دولت در سیاست‌های پولی خود بازنگری کند و با کاهش تدریجی نرخ‌های بهره، زمینه بهبود وضعیت مالی شرکت‌ها را فراهم آورد.
آینده بازار؛ مسیر رشد با وقفه‌های طبیعی
با جمع‌بندی متغیرهای فعلی، به نظر می‌رسد بازار سرمایه در مسیر رشد قرار دارد، اما این رشد پرشتاب نخواهد بود. به بیان دقیق‌تر، بازار پس از صعود به قله‌ها نیازمند دوره‌ای از استراحت و نوسان در محدوده‌های فعلی است تا انرژی لازم برای ادامه مسیر را به دست آورد. بر اساس تحلیل‌ها، محدوده‌های ۷ تا ۱۰ درصد پایین‌تر از سطوح کنونی می‌توانند نقاط جذابی برای خرید و ورود مجدد سرمایه‌گذاران باشند.
بنابراین تا زمانی که آرامش سیاسی برقرار باشد و دولت در مسیر اصلاحات اقتصادی گام بردارد، جای نگرانی جدی برای سهامداران وجود ندارد. تنها عامل تهدیدکننده بازار در مقطع کنونی، افزایش ناگهانی ریسک‌های سیاسی است که می‌تواند تصمیمات هیجانی را در میان معامله‌گران افزایش دهد. با این حال، بازار هنوز از فاز صعود خود خارج نشده و انتظار می‌رود پس از عبور از این دوره نوسانی، مسیر رشد مجدد و پایداری را در پیش گیرد.
فاطمه حاج علی