به گزارش اکو اقتصاد،در آخرین روز پاییز ۱۴۰۴، بازار سهام پس از یک فصل پربازده وارد فاز احتیاطی شد و با افزایش عرضهها در نزدیکی سطح روانی ۴ میلیون واحدی، نوسان بیشتری را تجربه کرد. فعالان بازار میگویند مسیر ادامهدار بورس در زمستان به سه متغیر کلیدی گره خورده است: جزئیات بودجه، روند سیاستهای ارزی و کیفیت گزارشهای عملکرد شرکتها.
پاییز ۱۴۰۴؛ فصل بازگشت بازدهی به بورس
پاییز امسال برای بورسبازان فصل متفاوتی بود. برآوردها نشان میدهد در حالی که طلا طی این فصل حدود ۴۰ درصد رشد داشته، شاخص کل بیش از ۵۰ درصد و صندوقهای اهرمی حتی بیش از ۸۰ درصد بازدهی ثبت کردهاند؛ آماری که پاییز ۱۴۰۴ را در ردیف فصلهای برجسته بازار سرمایه قرار میدهد.
کارشناسان معتقدند این عملکرد تنها نتیجه بهبود تکنیکال بازار پس از افتهای تابستان نبود، بلکه ترکیبی از چند عامل همزمان—از تغییر لحن سیاستگذار تا ورود نقدینگی تازه—فضای معاملات را دگرگون کرد.
چرا بورس در پاییز «سریعتر» حرکت کرد؟
در جمعبندی تحلیلگران، دو عامل بیش از بقیه به عنوان موتور رشد پاییز دیده میشود. عامل نخست، «تابستان ضعیف» بازار بود؛ فصلی که بخشی از سهام به محدودههای کف و قیمتهای جذاب رسیدند و طبیعتاً با تغییر انتظارات، ظرفیت جهش قیمتی پیدا کردند.
عامل دوم، تغییر جهت سیاستهای ارزی بود. طی هفتههای اخیر، شتاب رشد نرخهای رسمی و نزدیک شدن نرخهای مبادلاتی به سطوح بالاتر، انتظارات سودآوری شرکتهای صادراتمحور را تقویت کرده است. در همین چارچوب، از افزایشهای پرسرعتتر نرخ نیما و فعالتر شدن «تالار توافقی» به عنوان سیگنالهای اثرگذار نام برده میشود؛ اتفاقی که به باور برخی فعالان، بیشترین نقش را در افزایش سرعت رشد بازار داشته است.
آخرین روز پاییز؛ عرضهها بیشتر شد، اما معاملات «کمرمق» نبود
معاملات امروز با فشار فروش بیشتر نسبت به روزهای کاملاً سبز هفتههای اخیر دنبال شد؛ رفتاری که بسیاری آن را طبیعی میدانند، چون شاخص به محدودهای نزدیک میشود که از نظر روانی حساس است. سطح ۴ میلیون واحدی، چه در ذهن معاملهگران کوتاهمدت و چه در تصمیمگیری سرمایهگذاران محتاطتر، یک مرز مهم تلقی میشود و معمولاً در چنین نقاطی موج شناسایی سود تشدید میشود.
با این حال، نشانههایی از حضور تقاضا هم دیده شد. به گفته معاملهگران، حجم معاملات در سطحی بود که نشان دهد بازار صرفاً با «خشک شدن پول» منفی نشده، بلکه بیشتر درگیر جابهجایی بین خریدار و فروشنده و تنظیم موقعیتها پیش از ورود به زمستان است.
اثر رویدادهای جانبی؛ عرضه اولیه و «نقره» در کانون توجه
در کنار عوامل بنیادی، بخشی از فضای عرضه امروز به بحثهای جانبی نسبت داده میشود. برخی فعالان بازار معتقدند نزدیک بودن عرضه اولیه و همچنین ماجرای عرضه مرتبط با نقره، میتواند بخشی از نقدینگی کوتاهمدت را از سهام دور کند یا دستکم سرمایهگذاران را برای چند روز محتاطتر سازد.
البته گروه دیگری از تحلیلگران تأکید دارند این اثرات معمولاً کوتاه است و در نهایت آنچه جهت اصلی بازار را تعیین میکند، چشمانداز سود شرکتها و مسیر متغیرهای کلان است.
«پول بیرونی»؛ بازیگر پررنگ پاییز
یکی از نکات پرتکرار در تحلیل معاملات پاییز، پررنگ شدن نقش نقدینگی تازهوارد است؛ پولی که به گفته برخی فعالان، از بیرون بازار و در واکنش به تغییرات ارزی و انتظارات جدید وارد سهام شده است. در همین نگاه، بخشی از رشد پاییز نه محصول خریدهای سنتی معاملهگران بازار، بلکه نتیجه تصمیمگیری جریانهایی بوده که با تغییر فضا، بازار سرمایه را برای کسب بازدهی انتخاب کردهاند.
همین موضوع توضیح میدهد چرا در مقاطع مختلف، برخی سهامداران از بازار جا ماندند؛ چون ورود پول با سرعت بالا اتفاق افتاد و فرصت واکنش برای همه یکسان نبود.
زمستان چه میشود؟ سه محور تعیینکننده
بازار حالا وارد فصلی میشود که احتمالاً «پرخبرتر» از هفتههای اخیر خواهد بود. سه محور اصلی که از سوی فعالان بازار به عنوان تعیینکننده روند زمستان مطرح میشود عبارتند از:
1. بودجه و جزئیات کسری: انتشار جزئیات بیشتر بودجه در روزهای پیشرو میتواند درباره میزان کسری، شیوه تأمین مالی، و فشار انتشار اوراق یا سیاستهای درآمدی دولت تصویر روشنتری بدهد.
2. جهتگیری سیاست ارزی: اینکه نرخهای مبنای تسعیر و سازوکارهای معاملاتی ارز در سال آینده چگونه تنظیم میشود، مستقیماً روی برآورد سود شرکتها اثر میگذارد.
3. گزارشهای ماهانه، ۱۲ماهه و میاندورهای: کیفیت گزارشها میتواند نشان دهد رشد قیمتها تا چه حد پشتوانه بنیادی دارد و کدام صنایع واقعاً از تغییرات اخیر منتفع شدهاند.
نرخ بهره؛ حلقهای که هنوز «قفل» است
در کنار ارز، موضوع نرخ بهره همچنان نقطه حساس تحلیلهاست. اظهارنظر اخیر وزیر اقتصاد درباره بسته شدن بودجه با «کمترین کسری» برای بازار یک پیام بالقوه دارد: اگر کسری واقعاً کنترل شود، فشار تأمین مالی و انتشار اوراق ممکن است کمتر شود و این میتواند به تعدیل نرخ بهره کمک کند.
با این حال، جمعی از تحلیلگران نسبت به تحقق آسان این سناریو خوشبین نیستند و میگویند کاهش معنادار نرخ بهره نیازمند مجموعهای از تصمیمات هماهنگ و سخت است؛ از مدیریت هزینهها تا افزایش درآمدهای پایدار و پرهیز از شوکهای سیاستی.
جمعبندی؛ بازار پس از جهش، شکنندهتر میشود
بازار سهام پس از رشد پرشتاب، معمولاً وارد مرحلهای میشود که حساسیتش به خبرهای منفی بیشتر است. برخی فعالان معتقدند در این فاز، یک خبر منفی میتواند بار روانی سنگینی ایجاد کند، در حالی که خبر مثبت الزاماً به همان نسبت اثرگذار نیست.
به همین دلیل، بورس در آغاز زمستان به چیزی فراتر از هیجان نیاز دارد: ثبات تصمیمگیری، شفافیت سیاستهای کلان، و گزارشهایی که نشان دهد سودآوری شرکتها با انتظارات جدید همخوان است. اگر این سه ضلع کنار هم قرار بگیرد، زمستان میتواند ادامه منطقی پاییز باشد؛ اما اگر خبرها ضدونقیض یا سیاستها ناگهانی شود، نوسان و احتیاط احتمالاً پررنگتر خواهد شد.
فاطمه حاج علی