به گزارش اکو اقتصاد،فعال‌سازی مکانیسم ماشه و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل، اگرچه موضوعی تازه نیست، اما اثرات آن بر صنعت فولاد ایران می‌تواند در مقایسه با سایر صنایع برجسته‌تر باشد. فولاد به‌عنوان دومین صنعت بزرگ کشور پس از نفت، با تولید سالانه حدود ۴۰ میلیون تن و جایگاه دهم جهانی، همواره یکی از پیشران‌های توسعه صنعتی ایران محسوب شده است. با این حال، محدودیت‌های ناشی از تحریم‌ها و موانع ساختاری داخلی، چالش‌های تازه‌ای پیش روی این صنعت قرار می‌دهد.
در کوتاه‌مدت، اثر اصلی فعال شدن مکانیسم ماشه بیش از آنکه در تولید خود را نشان دهد، در فضای روانی بازارها قابل مشاهده است. نوسانات ارزی و رشد هیجانی قیمت طلا و دلار، هزینه تأمین مواد اولیه و تجهیزات را برای فولادسازان افزایش خواهد داد. این موضوع مستقیماً بر بهای تمام‌شده محصولات فولادی تأثیر گذاشته و می‌تواند قدرت رقابتی ایران در بازارهای صادراتی را کاهش دهد.
در میان‌مدت اما، چالش‌های جدی‌تری رخ می‌نماید. بازگشت تحریم‌های سازمان ملل محدودیت‌هایی در حمل‌ونقل، بیمه و مبادلات بانکی ایجاد خواهد کرد که صادرات فولاد را دشوار می‌سازد. ایران سالانه حدود ۱۰ میلیون تن فولاد صادر می‌کند و بخش عمده‌ای از ارزآوری این صنعت وابسته به این صادرات است. هرگونه اختلال در این روند می‌تواند به کاهش درآمد ارزی، افت ظرفیت تولید و رکود صنایع پایین‌دستی منجر شود.
از سوی دیگر، صنعت فولاد ایران پیش از این نیز با مشکلات انرژی مواجه بوده است. کمبود برق و گاز در فصول مختلف سال، تولید را دچار وقفه کرده و هزینه‌ها را افزایش داده است. در شرایطی که رقبا در حال حرکت به سمت «فولاد سبز» و کاهش مصرف انرژی هستند، ایران با دو مانع همزمان تحریم و بحران انرژی روبه‌رو است. این ترکیب می‌تواند جایگاه ایران را در بازارهای جهانی متزلزل کند.
با وجود این، فعال شدن مکانیسم ماشه تنها تهدید نیست و می‌تواند فرصتی برای بازاندیشی در سیاست‌های داخلی باشد. توسعه صنایع مصرف‌کننده فولاد در داخل کشور، کاهش خام‌فروشی، ارتقای فناوری تولید و حرکت به سمت فولاد سبز، راهکارهایی است که می‌تواند بخشی از اثرات منفی را خنثی کند. همچنین، تقویت دیپلماسی اقتصادی و گسترش همکاری با شرکای تجاری اصلی به‌ویژه در آسیا، می‌تواند مسیرهای تازه‌ای برای صادرات ایجاد نماید.
آینده صنعت فولاد ایران در سایه مکانیسم ماشه وابسته به این است که سیاست‌گذاران تا چه حد بتوانند با رویکردی واقع‌گرایانه، مشکلات ساختاری را برطرف کرده و این صنعت را از تهدید به فرصت تبدیل کنند.
زهرا مالمیر