به گزارش اکو اقتصاد، در تازه‌ترین تحولات صنعت پتروشیمی کشور، میانگین نرخ خوراک گاز طبیعی برای واحدهای تولیدی طی ۵ ماه اخیر حدود ۹٬۷۰۰ تومان به ازای هر متر مکعب گزارش شده؛ این در حالی است که برای شرکت‌های متانولی با اعمال حدود ۵٪ تخفیف، نرخ مؤثر حدود ۹٬۲۰۰ تومان به ازای هر متر مکعب برآورد می‌شود.
اگرچه این نرخ از برخی برآوردهای بازار مقداری کمتر بوده، اما نکته مهم آن است که برخی شرکت‌ها علاوه بر نرخ اعلامی، هزینه حمل نیز به بهای خوراک اضافه کرده‌اند و در عین حال تعدیل مثبت تا حدود ۵٪ برای برخی واحدهای اوره و متانول “ممکن” قلمداد می‌شود.
این وضعیتی نسبتا مساعد برای تولیدکنندگان متانول و اوره ایجاد کرده است. با تخفیف ۵٪، نرخ ۹٬۲۰۰ تومان نسبت به سطح اولیه ۹٬۷۰۰ تومان فاصله دارد و باعث می‌شود فشار هزینه خوراک، حداقل در کوتاه‌مدت، کمتر احساس شود. با این وجود، امکان تعدیل مثبت (افزایش) نرخ توسط شرکت‌های خوراک‌گیر مطرح است که اگر محقق شود، بخشی از این کاهش مؤثر را خنثی خواهد کرد.
در سال‌های اخیر، نرخ خوراک گاز صنایع پتروشیمی همواره یکی از فاکتورهای کلیدی برای تعیین بهای تمام‌شده تولید و حاشیه سود واحدها بوده است. برای نمونه، نامهای که اواخر سال گذشته از سوی شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران به ۲۷ شرکت پتروشیمی ارسال شد، نشان می‌داد نرخ خوراک از حدود ۴ هزار تومان در فروردین آن سال تا بیش از ۱۲ هزار تومان در دی‌ماه افزایش یافته است.
بنابراین با توجه به این جهش‌های سابق، نرخ فعلی در بازه ۹٬۲۰۰–۹٬۷۰۰ تومان نسبتاً معنادار ارزیابی می‌شود و می‌تواند تا حدودی ریسک هزینه بسیار بالا را کاهش دهد.
با این وجود، چند نکته قابل توجه است:
-
شرکت‌های متانولی و اوره‌سازی، خوراک گاز را یکی از اصلی‌ترین هزینه‌های تولید می‌دانند و هر گونه تغییر در این هزینه مستقیماً به حاشیه سود آنان باز می‌گردد.
-
اگر شرکت‌ها بخواهند هزینه‌های حمل یا دیگر سرویس‌های مرتبط را اضافه کنند یا تعدیل مثبت ۵٪ را اعمال نمایند، ممکن است اثر تسکینی نرخ پایین‌تر خوراک به زودی محو شود.
-
از سوی دیگر، پایین‌تر بودن نرخ نسبت به انتظار، می‌تواند به عنوان یک محرک برای تولیدکنندگان صادرات‌محور عمل کند؛ به ویژه در بخش متانول که ایران ظرفیت صادرات بالایی دارد.
-
اما فاکتورهای بیرونی مانند تحریم‌ها، اختلال در تأمین خوراک، یا تغییرات جهانی قیمت گاز نیز نباید نادیده گرفته شوند؛ به‌عنوان مثال، واحدهای متانولی ایران پیش از این به دلیل کاهش تأمین خوراک دچار کاهش ظرفیت عملیاتی شده‌اند.
در نتیجه، این نرخ اعلامی برای خوراک گاز می‌تواند فرصت جدیدی برای تولیدکنندگان باشد تا با هزینه کمتری تولید کنند و در بازارهای داخلی و بین‌المللی رقابتی‌تر ظاهر شوند. با این وجود، چشم‌انداز سودآوری آنها همچنان وابسته به مدیریت هزینه‌های جانبی (مانند حمل و نقل، تأمین پایدار خوراک) و همچنین وضعیت صادراتی که تأثیرپذیر از عوامل بین‌المللی و تحریم‌هاست، خواهد بود.
اگر شرکت‌های متانول یا اوره بتوانند این فرصت را حفظ کنند، یعنی نرخ پایین‌تر خوراک + حفظ یا افزایش صادرات می‌توان شاهد رشد سودآوری و تولید در این بخش بود. در عین حال، سرمایه‌گذاران بازار سهام باید به تغییرات احتمالی در نرخ خوراک، هزینه‌های جانبی، و وضعیت صادراتی توجه ویژه داشته باشند؛ چرا که هر کدام از این موارد می‌تواند نقش تعیین‌کننده‌ای در آینده عملکرد مالی این شرکت‌ها داشته باشد.