به گزارش اکو اقتصاد، صنعت پتروشیمی به‌عنوان یکی از پیشران‌های اصلی اقتصاد ایران، در سال جاری با تحولات تازه‌ای در حوزه توسعه و تکمیل پروژه‌ها روبه‌رو شده است. گزارش‌ها نشان می‌دهد که بخش مهمی از طرح‌های نیمه‌تمام که طی سال‌های گذشته به دلیل محدودیت‌های مالی و تجهیزاتی با کندی اجرای مواجه شده بودند، اکنون با تامین بخشی از منابع، ورود تجهیزات کلیدی و فعال‌سازی پیمانکاران، در مسیر راه‌اندازی قرار گرفته‌اند.
براساس اعلام منابع صنعتی، چند پروژه بزرگ در زنجیره متانول، اوره و پلی‌پروپیلن طی ماه‌های اخیر بیش از ۱۵ تا ۲۰ درصد پیشرفت فیزیکی داشته‌اند؛ رقمی که در مقایسه با سال‌های گذشته نشان‌دهنده تغییر جدی در روند تامین اعتبار و مدیریت پروژه‌هاست. برخی از این پروژه‌ها به مرحله نصب تجهیزات سنگین رسیده و تعدادی نیز از مرحله پیش‌راه‌اندازی عبور کرده‌اند.
کارشناسان معتقدند بخش مهمی از این پیشرفت ناشی از اصلاح مدل‌های تامین مالی است. در شرایطی که پیش‌تر اتکای عمده پروژه‌ها به منابع بانکی داخلی بود، اکنون ترکیبی از سرمایه بخش خصوصی، منابع صندوق توسعه ملی، انتشار اوراق و مشارکت شرکت‌های هلدینگی پتروشیمی توانسته روند اجرای طرح‌ها را سرعت دهد. افزایش درآمدهای صادراتی برخی مجتمع‌ها نیز امکان بازسرمایه‌گذاری در پروژه‌های توسعه‌ای را فراهم کرده است.
از سوی دیگر، با وجود محدودیت‌های بین‌المللی، مسیر واردات تجهیزات کلیدی از طریق سازندگان داخلی تا حدی تسهیل شده و سهم تولیدکنندگان داخلی در تامین اقلام حساس افزایش یافته است. برخی شرکت‌های سازنده داخلی اعلام کرده‌اند که اکنون توان تولید رآکتورهای اصلی، کمپرسورهای سنگین و تجهیزات فرآیندی را دارند؛ موضوعی که باعث کاهش زمان انتظار پروژه‌ها برای دریافت تجهیزات خارجی شده است.
در کنار این پیشرفت‌ها، وزارت نفت بر تکمیل زنجیره ارزش تأکید کرده و اولویت را به پروژه‌هایی داده است که خوراک مشخص، بازار مصرف و توجیه اقتصادی بلندمدت دارند. به گفته کارشناسان، تمرکز بر تولید محصولات با ارزش افزوده بالا می‌تواند جایگاه ایران را در بازارهای منطقه‌ای و آسیایی تقویت کند.
با وجود این، چالش‌هایی همچون تامین مستمر خوراک گاز، قیمت‌گذاری، نوسانات ارزی و نیاز به سرمایه‌گذاری خارجی همچنان پیش‌روی صنعت قرار دارد. با این حال، تحلیلگران معتقدند اگر روند فعلی ادامه یابد، چند پروژه مهم پتروشیمی در سال آینده به بهره‌برداری کامل خواهد رسید و ظرفیت تولید صنعت به‌طور چشم‌گیری افزایش خواهد یافت؛ موضوعی که تاثیر مستقیم بر صادرات غیرنفتی و درآمدهای ارزی کشور خواهد داشت.
زهرا مالمیر