به گزارش اکو اقتصاد، در پنل تخصصی «بازار سرمایه و تجربه جنگ ۱۲ روزه»، فعالان اقتصادی و نهادهای ناظر بازار سرمایه با مرور تجربه ۱۲ روز جنگ و تعطیلی بورس، نشان دادند که سیاست‌گذاری به موقع و اقدامات مدیریتی صحیح می‌تواند از آسیب‌های جدی به سرمایه‌گذاران و بازار جلوگیری کند و اعتماد عمومی را بازگرداند.
سعید اسلامی بیدگلی، رئیس هیات‌مدیره گروه خدمات بازار سرمایه آرمان آتی، با اشاره به شباهت بحران‌های گذشته بازار سرمایه به تجربه جنگ روسیه و اوکراین گفت: بازار سرمایه ایران در مواجهه با بحران ۱۲ روزه، نیازمند اجرای سیاست‌های سریع و هدفمند بود. مسیر مدیریت بازار در این دوره شامل پنج مرحله کلیدی بود: صیانت از دارایی سرمایه‌گذاران، حفظ نقدشوندگی، ایجاد تعادل نسبی، تثبیت وضعیت و بازگرداندن رونق به بازار.
اسلامی بیدگلی ادامه داد: این تجربه نشان داد که تصمیمات به موقع و برنامه‌ریزی‌شده می‌تواند نه تنها از کاهش شدید شاخص‌ها جلوگیری کند، بلکه زمینه بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران را نیز فراهم آورد. اگرچه بازار با هیجانات اولیه مواجه شد، اما اقدامات نهادهای ناظر به سرعت باعث بازگشت تعادل شد.
مدیریت صحیح بازار و کاهش ریسک‌ها
حمید کردبچه، عضو شورای‌عالی بورس، در ادامه به تجربه متفاوت ایران نسبت به سایر کشورها پرداخت و گفت: «در بسیاری از بحران‌های جهانی، بازارها اجازه داشتند به‌صورت طبیعی عمل کنند، اما در شرایط جنگ ایران، تصمیم به تعطیلی بورس اقدامی ضروری و درست بود. با این اقدام، شاخص‌ها تنها حدود ۱۲ درصد افت کردند که در مقایسه با شوک‌های جهانی قابل مدیریت بود.»
وی افزود: سازمان بورس جلسات فشرده‌ای با ناشران و بانک مرکزی برگزار کرد و سیاست‌های حمایتی شامل محدود کردن فروش حقوقی‌ها و بازگشایی مرحله‌ای بازار اجرا شد. این اقدامات نشان داد که هماهنگی میان نهادهای ناظر و سیاست‌گذار می‌تواند از اثرات منفی بحران بکاهد.
نقش صندوق‌ها و دارایی‌های امن در بحران
رامین ربیعی، مدیرعامل گروه مالی فیروزه، با اشاره به نقش صندوق‌های سرمایه‌گذاری و دارایی‌های امن گفت: در روزهای ابتدایی جنگ، بیش از ۲۲ هزار میلیارد تومان از صندوق‌های درآمد ثابت خارج شد. این رقم ناشی از ترس سرمایه‌گذاران بود، اما با بازگشایی سریع و مدیریت صحیح، روند بازگشت اعتماد در کمتر از سه روز آغاز شد.
ربیعی با تأکید بر اهمیت صندوق‌های طلا افزود: این صندوق‌ها، ابزار اصلی پوشش ریسک در شرایط بحرانی هستند. بسته شدن آن‌ها، محدودیت ایجاد کرد و مانع استفاده فعالان بازار از این ابزار شد. تجربه نشان داد که دارایی‌های امن مانند طلا می‌توانند نقش کلیدی در حفظ ثبات بازار ایفا کنند.
وی همچنین به اهمیت ابزارهای مالی متنوع اشاره کرد و گفت: بازار ایران دارای بیش از ۲۰ صندوق طلای فعال با دارایی سه میلیارد دلار و حدود ۱۰ میلیارد دلار در صندوق‌های درآمد ثابت است. این ظرفیت‌ها در بحران‌ها می‌تواند از افت شدید بازار جلوگیری کند، اما نیازمند مدیریت هوشمندانه و سیاست‌گذاری به موقع است.
قانون جدید تأمین زیرساخت‌ها و حمایت از تولید
جعفر قادری، رئیس کمیسیون ویژه حمایت از تولید، در این پنل به تصویب قانون جدید «تأمین زیرساخت‌ها» اشاره کرد و گفت: «این قانون با هدف جذب سرمایه‌گذاری خارجی، فراهم کردن امکان سپرده‌گذاری ارزی و تسهیل سرمایه‌گذاری در واحدهای تولیدی طراحی شده است. همچنین، پیش‌بینی کارت‌های ارزی و ریالی برای بازرگانان خارجی، امکان تأمین مالی بین‌المللی را برای تولیدکنندگان فراهم می‌کند.
قادری ادامه داد: این قانون نه تنها به توسعه تولید داخلی کمک می‌کند، بلکه به ایجاد شفافیت و ثبات در بازار سرمایه نیز منجر می‌شود. با اجرای سازوکارهای جدید، نهادهای ناظر می‌توانند نقش مؤثرتری در حمایت از بنگاه‌ها و سرمایه‌گذاران ایفا کنند.
ضرورت اصلاحات اقتصادی و تاب‌آوری
حمید قنبری، معاون دیپلماسی اقتصادی وزارت امور خارجه، با نگاهی فراتر از بازار سرمایه به اهمیت اصلاحات ساختاری پرداخت و گفت: تکیه صرف بر ابزارهای دیپلماتیک یا نظامی نمی‌تواند مشکلات اقتصادی را حل کند. تجربه نشان داده که تاب‌آوری اقتصاد تنها با هم‌افزایی میان ظرفیت‌های اقتصادی، دیپلماتیک، نظامی و مدیریتی ممکن است.
وی افزود: عدم انجام اصلاحات اقتصادی در گذشته باعث شد که کشور در مواجهه با تحریم‌ها و بحران‌ها آسیب‌پذیر شود. برای آینده، باید اصلاحات ساختاری به سرعت اجرا شود تا فرصت‌ها و منابع به شکلی مؤثر مدیریت شوند.
درس‌های کلیدی
نتایج این پنل نشان داد که بازار سرمایه ایران در مواجهه با بحران ۱۲ روزه توانست با مدیریت صحیح، بازگشت اعتماد سرمایه‌گذاران و حفظ نقدشوندگی را تجربه کند. در عین حال، تجربه بحران بر لزوم اصلاحات ساختاری، بازنگری در ابزارها و سازوکارهای بازار و تقویت تاب‌آوری اقتصاد تأکید دارد.
کارشناسان حاضر در پنل همگی اتفاق نظر داشتند که تجربه مدیریت بازار در شرایط بحرانی، می‌تواند الگویی راهگشا برای آینده باشد. ترکیب سیاست‌گذاری به موقع، استفاده از ابزارهای مالی متنوع، اصلاح قوانین و زیرساخت‌های مالی و ایجاد هماهنگی میان نهادهای ناظر، سرمایه‌گذاران و دولت، کلید عبور موفق از بحران‌های مشابه در آینده است.
در نهایت، درس اصلی این پنل این بود که بازار سرمایه ایران ظرفیت بالایی برای تاب‌آوری دارد، اما تحقق این ظرفیت مستلزم اصلاحات اقتصادی، بازنگری در سازوکارها و استفاده هوشمندانه از ابزارهای مالی موجود است.