به گزارش اکو اقتصاد، در جریان دوازدهمین نمایشگاه بین‌المللی کیش اینوکس ۲۰۲۵، پنل تخصصی «تأمین مالی هوشمند در دهه آینده؛ پیوند فناوری، اعتماد و سرمایه» با حضور مدیران ارشد بازار سرمایه، کارشناسان اقتصادی و پژوهشگران روز سه‌شنبه به تاریخ 20 آبان ماه در سالن ابن‌سینای مرکز همایش‌های بین‌المللی کیش به همت شرکت تأمین سرمایه تمدن برگزار شد و به بررسی چالش‌ها و فرصت‌های توسعه نظام مالی ایران با اتکا به فناوری‌های نوین پرداختند.
ناصرپور: بازار بدهی، ستون پنهان رشد اقتصادی
علیرضا ناصرپور، مدیرعامل شرکت تأمین سرمایه تمدن، بر اهمیت اتصال بازار سرمایه و بازار پول پرداخت و گفت: راه‌اندازی کارگزاری‌های رمزارز، سکوی معاملاتی و خدمات سبدگردانی می‌تواند نوآوری در بازار سرمایه را تقویت کند.
وی افزود: اوراق تأمین مالی با مجوز قابلیت توکن‌سازی دارند و بررسی امکان تأمین مالی در بستر بلاک‌چین نیز از محورهای نوآوری در بازار سرمایه است. اگر سرمایه‌گذاران به‌موقع وارد این بازارها نشوند، نوآوری به سمت پلتفرم‌های خارج از بازار سرمایه سوق پیدا خواهد کرد.
ناصرپور در ادامه بر اهمیت توسعه بازار بدهی داخلی تأکید کرد و گفت: بازار بدهی کارآمد می‌تواند ستون رشد اقتصادی پایدار باشد و زمینه کاهش وابستگی به بانک‌ها و ارتقای شفافیت مالی را فراهم کند. ترکیب هوش مصنوعی و بلاک‌چین می‌تواند فرآیندهای ارزیابی، انتشار و تسویه اوراق بدهی را هوشمند کرده و منابع مالی را به شکل بهینه تخصیص دهد.
وی همچنین بر ضرورت فرهنگ‌سازی در نهادهای مالی برای پذیرش فناوری‌های نوین تأکید کرد و افزود: این فرآیند باید با آموزش مدیران و کارشناسان مالی همراه باشد تا استفاده از فناوری‌های دیجیتال و نوآوری در تأمین مالی به بخشی از روتین کسب‌وکار تبدیل شود و اعتماد سرمایه‌گذاران تقویت شود.
خدابخش: فناوری، ضرورت استراتژیک
محسن خدابخش، رئیس هیئت مدیره بانک سینا، فناوری را یک ضرورت استراتژیک در تأمین مالی دانست و گفت: هوش مصنوعی و بلاک‌چین تنها ابزار فنی نیستند؛ بلکه امکان‌ساز و تسریع‌کننده فرآیندهای مالی و تغییر دهنده ماهیت روابط مالی هستند.
وی افزود: شکاف‌های نظارتی، چالش جدی این حوزه محسوب می‌شوند و فناوری بدون اعتماد و اعتماد بدون فناوری، به‌تنهایی ناکارآمد خواهند بود.
صدرایی: چهار روند کلیدی تحول نظام مالی
محسن خدابخش، رئیس هیئت‌مدیره بانک سینا، در سخنرانی خود با تأکید بر نقش فناوری در تحول نظام تأمین مالی گفت: تجربه گذشته نشان داده است که نیازهای مالی همواره با ابزارها تغییر می‌کنند. اگر زمانی کارت و پول نقد محور تراکنش‌ها بود، امروز فناوری موجب شده مبادلات مالی از طریق تلفن همراه و ابزارهای دیجیتال انجام شود و بسیاری از روش‌های سنتی جای خود را به راهکارهای هوشمند دهند.
خدابخش افزود: فناوری با افزایش دسترسی به منابع مالی، کاهش هزینه‌ها، ارتقای کارایی و بهبود مدیریت ریسک، شفافیت و اعتماد را در فرآیندهای مالی تقویت می‌کند و مسیر را برای توسعه مدل‌های نوین تأمین مالی هموار می‌سازد. وی بر ضرورت سرمایه‌گذاری در حوزه امنیت سایبری و ارتقای دسترسی عمومی به ابزارهای دیجیتال تأکید کرد و گفت: «نهادهای ناظر باید با سرعت تحولات فناوری همگام شوند تا نهادهای مالی بتوانند از ابزارهای نوین بهره ببرند بدون اینکه با محدودیت‌های نظارتی مواجه شوند.
خدابخش همچنین تغییر پارادایم از نظام‌های متمرکز به غیرمتمرکز را یکی از چالش‌های اصلی نظام مالی امروز عنوان کرد و افزود: بازار سرمایه، ساختارهایی همچون سپرده‌گذاری مرکزی و بانک مرکزی برای کنترل متمرکز طراحی کرده است، اما فناوری‌های نوین ماهیتی غیرمتمرکز دارند که روابط میان سرمایه‌گذار، واسطه و نهاد مالی را متحول می‌کند. فناوری چارچوب را فراهم می‌کند، اما اعتماد است که مشخص می‌کند کاربران تا چه حد در این چارچوب مشارکت خواهند داشت.
فدائی‌واحد: توکن‌سازی و قراردادهای هوشمند
میثم فدائی‌واحد، مدیرعامل گروه خدمات بازار سرمایه آبان، نقش بلاک‌چین در تأمین مالی را پررنگ دانست و گفت: توکن‌سازی اوراق بدهی مبتنی بر زنجیره بلوکی می‌تواند مشکلاتی مانند نقدشوندگی پایین و هزینه‌های بالای انتشار را حل کند.
وی افزود: قراردادهای هوشمند جریان وجوه را رهگیری می‌کنند و پرداخت‌ها را به‌صورت خودکار و منطبق با موازین شرعی انجام می‌دهند. همچنین مدل‌های زبان بزرگ (LLMها) در هوش مصنوعی، فرآیند انتشار اسناد و ارزیابی اعتباری را خودکار کرده و رتبه‌بندی پویا را ممکن می‌سازند.
اخوان: اقتصاد داده‌محور، بستر توسعه
محمدرضا اخوان، پژوهشگر اقتصادی، با ارائه مقایسه‌ای از وضعیت بازار سرمایه ایران و کشورهای منطقه گفت: نسبت ارزش بازار به تولید ناخالص داخلی ایران حدود ۴۱ درصد است، در حالی که این نسبت در عربستان به ۲۵۰ درصد می‌رسد. این نشان می‌دهد ظرفیت قابل توجهی برای توسعه بازار سرمایه وجود دارد.» وی تأکید کرد: «تأمین مالی هوشمند یعنی استفاده از فناوری، داده و الگوریتم برای تخصیص بهینه منابع. تحقق این هدف نیازمند تدوین سند ملی تأمین مالی هوشمند و اتصال داده‌های بانکی، مالیاتی و بازار سرمایه است.
موسوی: اعتماد فناورانه، سرمایه نامرئی آینده
سید محسن موسوی، مدیرعامل تأمین سرمایه امید، با تأکید بر هوشمندسازی خدمات تأمین سرمایه گفت: تمامی خدمات باید با طراحی سکوی معاملاتی و دستیار هوشمند به مشتریان ارائه شوند.
وی به ابزار کرادفاندینگ اشاره کرد و گفت: با حذف واسطه‌ها و استفاده از اعتبار و برند شرکت‌ها، محدودیت‌های مقیاس کوچک کاهش می‌یابد.
موسوی همچنین صندوق‌های زمین و ساختمان هیبریدی را ابزاری برای تجربه موفق در سرمایه‌گذاری دانست و تأکید کرد: دیجیتالی شدن کامل زنجیره تأمین مالی موجب شفافیت و اعتمادسازی می‌شود و هوش مصنوعی تنها در صورتی قابل اعتماد است که شفافیت و مصونیت از سوگیری داشته باشد.
موسوی در دو پاراگراف تکمیلی گفت: علاوه بر ابزارهای نوین، آموزش کاربران و سرمایه‌گذاران در استفاده از فناوری‌های هوشمند امری حیاتی است. اعتماد فناورانه باید با شفافیت داده‌ها، گزارش‌دهی دقیق و سازوکارهای نظارتی تقویت شود تا کاربران احساس امنیت کنند.
وی افزود: همچنین، ترکیب ابزارهای هوشمند با نهادهای مالی سنتی می‌تواند نوآوری و ثبات را همزمان به بازار بیاورد. نقش انسان در این اکوسیستم به سمت ناظر و معنا‌دهنده اخلاقی تغییر خواهد کرد، به طوری که تصمیم‌گیری‌ها مبتنی بر داده و الگوریتم باشد ولی کنترل انسانی حفظ شود.
موسوی در بخش پایانی به مفهوم اعتماد فناورانه پرداخت و گفت: اعتماد از تکیه بر روابط انسانی به سمت اعتماد داده‌محور و الگوریتمی حرکت می‌کند. انسان حذف نمی‌شود، بلکه نقش او از تصمیم‌گیر به ناظر اخلاقی و معنا‌دهنده در نظام هوشمند تغییر می‌کند.
وی افزود: نظام مالی آینده بر سه ستون شفافیت فناورانه، قضاوت انسانی و نظارت اخلاقی داده‌محور استوار خواهد بود و موفقیت در مسیر تأمین مالی هوشمند مستلزم تقویت اعتماد و توسعه نهادهای فناورانه است.
در پایان نشست، کارشناسان حاضر تأکید کردند که توسعه نظام تأمین مالی هوشمند در ایران تنها با ترکیب فناوری، شفافیت، حکمرانی داده‌محور و اعتماد فناورانه ممکن خواهد بود. آن‌ها همچنین یادآور شدند که دهه پیش‌رو، دهه پیوند عمیق هوش مصنوعی و بلاک‌چین با ساختارهای مالی است و موفقیت در این مسیر نیازمند تقویت نهادهای فناورانه، شفافیت داده‌ها و نظارت هوشمندانه خواهد بود.