به گزارش اکو اقتصاد، پنل الزامات بازطراحی ریزساختارهای بازار در دومین روز همایش سالانه بازار سرمایه برگزار شد و مدیران و کارشناسان از زاویه تخصصی خود به تحلیل مهم‌ترین چالش‌ها و نیازهای بازطراحی ساختارهای معاملاتی و نظارتی پرداختند.
در آغاز نشست، امیر بهداد سلامی، مدیر پژوهش سازمان بورس، تحولات بازارهای مالی را نقطه شروع بحث قرار داد و گفت بازارهای مالی وارد دوره هوشمندسازی و توکن‌سازی دارایی‌ها شده‌اند. او با اشاره به اینکه ساختارهای فعلی بازار ایران هنوز با سرعت تحولات جهانی همگام نشده‌اند، افزود در مرز میان عصر معاملات الکترونیکی و عصر سرعت قرار داریم اما بخش عمده‌ای از الزامات عصر سرعت هنوز تجربه نشده است.
سلامی هشدار داد که تأخیر در به‌روزرسانی ریزساختارها می‌تواند رقابت بازار سرمایه با پلتفرم‌های نوین را تحت تأثیر قرار دهد و باعث خروج منابع از بازار شود. او ریزساختارها را مجموعه قواعدی معرفی کرد که نحوه سفارش‌گذاری، دسترسی به اطلاعات و کنترل بازار را تعیین می‌کنند و افزود تجربه جهانی نشان داده هیچ دو کشوری ریزساختار مشابه ندارند و بازطراحی موفق نیازمند فرآیند بهینه‌یابی مبتنی بر اهداف و ارزیابی دقیق ریسک تغییرات است.
محمدرضا دهقانی احمدآباد، عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی، در ادامه به برخی از چالش‌های ساختار معاملاتی در بازار ایران اشاره کرد. وی نبود ابزارهایی مانند توقف زیان را نقص جدی دانست و دامنه نوسان و حجم مبنا را از عوامل شکل‌گیری صف‌های خرید و فروش معرفی کرد که نقدشوندگی بازار را کاهش می‌دهند. دهقانی همچنین بر ضرورت مدیریت هزینه‌های پنهان و کاهش وابستگی بازار به کارگزاری‌ها تأکید کرد و وضعیت موجود را نسبت به بازارهای رقیب عقب‌تر توصیف کرد.
محمود گودرزی، مدیرعامل شرکت بورس تهران، با تمرکز بر نقش فناوری در تحول ریزساختارها گفت هر سازوکاری که در کشف قیمت نقش دارد جزو ریزساختار بازار محسوب می‌شود. او فناوری را مهم‌ترین عامل اثرگذار در تغییر ریزساختارها دانست و با اشاره به بورس‌های پیشرفته، مثال‌هایی از سرمایه‌گذاری روی سرعت و سامانه‌های معاملاتی ارائه کرد. گودرزی افزود سرعت انجام معاملات و نوع اولویت‌بندی سفارش‌ها در بازارهای بزرگ دگرگون شده و همین موضوع ضرورت تطبیق ساختارهای داخلی را بیشتر می‌کند. وی همچنین بر اهمیت نوآوری کارگزاری‌ها، تحول در پردازش اطلاعات و کاهش پیچیدگی مقررات تأکید کرد و گفت تمرکز صرف بر قواعد معاملاتی بدون توجه به عوامل کلان اقتصادی تصمیم‌گیری را منحرف می‌کند.
مونا حاجی علی‌اصغر، کارشناس بازار سرمایه، به دامنه نوسان و نقش آن در روان‌سازی معاملات پرداخت. او اظهار کرد دامنه نوسان پلکانی و منعطف می‌تواند زمینه را برای بازارگردانی حرفه‌ای فراهم کند. او پیشنهاد کرد بازه زمانی معاملات و فرآیندهای تصفیه با استانداردهای جهانی هماهنگ شود و حدنصاب‌های صندوق‌ها متنوع‌تر گردد. حاجی علی‌اصغر نبود برخی صندوق‌ها مانند صندوق ارزی و صندوق‌های مربوط به دارایی‌های دیجیتال را خلأ جدی دانست.
سیدجواد جهرمی، مدیرعامل بورس کالای ایران، به ریزساختارهای بازارهای کالایی اشاره کرد و گفت ساختارها چه قبل و چه پس از معامله نیازمند بازنگری مداوم هستند. او با ارائه مثال‌هایی از اصلاحات قیمتی و حذف محدودیت‌ها تأکید کرد بازار باید واقعیت عرضه و تقاضا را منعکس کند و نباید با تصمیم‌های دستوری اداره شود. جهرمی بر اهمیت زمان‌بندی صحیح مداخلات و بازنگری دامنه نوسان شمش و بازار زعفران تأکید کرد.
قادر معصومی خانقاه، مدیر نظارت بر بورس‌ها در سازمان بورس، توضیح داد ساختارهای بازار تنها محدود به دامنه نوسان یا حجم مبنا نیستند بلکه مقررات کارگزاری‌ها، اتاق پایاپای، ضوابط تسویه، نحوه افشای اطلاعات و تنظیمات فناوری همه بر کارکرد بازار اثر می‌گذارند. او افزود اجرای تصفیه یک‌روزه نیازمند بازنگری حقوقی است و مذاکرات برای اجرای آن در جریان است. معصومی همچنین به تفاوت ریزساختارها در بازارهای کالایی، گواهی سپرده و بورس انرژی اشاره کرد و تأکید کرد بازار شبکه‌ای پیچیده از سازوکارهاست و تصمیم‌گیری درباره هر بخش باید با نگاه کلان انجام شود.
در پایان نشست، گودرزی به دوگانه‌های تصمیم‌گیری سیاست‌گذار اشاره کرد؛ ثبات در برابر نقدشوندگی و تمرکز بر سرمایه‌گذاران نهادی یا خرد. او تجربه سال ۱۳۹۹ را یادآور شد و گفت تمرکز بیش از حد بر ثبات شاخص کل را نوسانی کرده است. به گفته او استفاده از ابزارهایی مانند سفارش‌های پنهان، مدل‌های بهبود یافته بازارگردانی و اصلاح ساختار قیمت پایانی می‌تواند تعادل جدیدی میان ثبات و نقدشوندگی ایجاد کند.
زهرا مالمیر