به گزارش اکو اقتصاد، صنعت معدن و فولاد ایران در ماه‌های اخیر با مجموعه‌ای از فرصت‌ها و چالش‌های جدی روبه‌رو شده است. این صنایع نه تنها نقش مهمی در اقتصاد کشور و اشتغال‌زایی ایفا می‌کنند، بلکه به دلیل ارتباط مستقیم با بازارهای بین‌المللی و نیازهای داخلی، همواره مورد توجه سیاستگذاران و فعالان اقتصادی قرار دارند. احیای معادن راکد، نوسازی ماشین‌آلات فرسوده، چالش‌های انرژی و تلاش برای توسعه صادرات و تولید، محورهای اصلی بحث‌های جاری در این حوزه‌ها هستند.
در بخش معدن، دولت با افتتاح چندین طرح بزرگ معدنی تلاش کرده است روند بهره‌برداری از معادن غیرفعال را سرعت بخشد. این پروژه‌ها علاوه بر ایجاد اشتغال، ظرفیت تولید داخلی مواد معدنی را افزایش می‌دهند و زمینه جذب سرمایه‌گذاری جدید را فراهم می‌کنند. با این حال، مشکلاتی مانند مصرف بالای انرژی و فرسودگی تجهیزات، چالش‌های جدی برای توسعه پایدار این صنایع به شمار می‌روند. وزارت صنعت، معدن و تجارت اعلام کرده است که برنامه‌های متعددی برای کاهش مصرف انرژی، بهبود بهره‌وری و نوسازی ماشین‌آلات در دستور کار قرار دارد تا هم کیفیت تولید بالا رود و هم هزینه‌های تولید کاهش یابد. توجه به فناوری‌های نوین و ارتقای بهره‌وری می‌تواند معادن ایران را در مسیر رقابت‌پذیری جهانی قرار دهد و جایگاه ایران را در بازارهای بین‌المللی تقویت کند.
در همین حال، صنعت فولاد کشور نیز تحولات مهمی را تجربه کرده است. تولید فولاد ایران در سال گذشته به بیش از ۳۲ میلیون تن رسید و رشد ۵.۵ درصدی نسبت به سال قبل را ثبت کرد. این رشد تولید، به همراه صادرات حدود ۷.۶ میلیارد دلاری زنجیره فولاد، نشان می‌دهد که صنعت فولاد کشور توان رقابت در سطح بین‌المللی را دارد. بر اساس گزارش انجمن جهانی فولاد، جایگاه ایران در تولید فولاد جهان از رتبه دهم به نهم ارتقا یافته است و این موفقیت حاکی از توانمندی‌های صنعت فولاد کشور در تولید و صادرات است. با این حال، مشکلاتی مانند قطعی‌های مکرر برق، خسارت‌های سنگینی به این صنعت وارد کرده است و از سال ۱۴۰۰ تا ۱۴۰۳، میزان خسارت ناشی از قطعی برق بالغ بر ۱۴ میلیارد دلار برآورد شده است. این موضوع اهمیت تأمین پایدار انرژی و مدیریت مصرف را دوچندان کرده و نیازمند برنامه‌ریزی دقیق و سرمایه‌گذاری هوشمند است.
علاوه بر تولید و صادرات، شرکت‌های بزرگ فولاد مانند فولاد مبارکه با اجرای پروژه‌های عمرانی و توسعه‌ای در شهرستان‌ها، به مسئولیت اجتماعی و توسعه پایدار توجه ویژه‌ای دارند. این اقدامات نه تنها به توسعه مناطق محلی و ایجاد فرصت‌های شغلی کمک می‌کند، بلکه به تقویت وجهه صنعتی ایران در سطح ملی و بین‌المللی نیز منجر می‌شود. صنعت فولاد و معدن ایران در حال حاضر در میانه فرصت‌ها و تهدیدها قرار دارد و سرمایه‌گذاری در نوسازی تجهیزات، ارتقای فناوری و مدیریت بهینه انرژی، کلید افزایش ظرفیت تولید و تثبیت جایگاه ایران در بازارهای جهانی است.
چشم‌انداز این صنایع نشان می‌دهد که با تمرکز بر توسعه پایدار، ارتقای کیفیت محصولات و بهبود فرآیندهای تولید، معدن و فولاد کشور می‌توانند نقش مؤثری در اقتصاد ملی ایفا کرده و به نمونه‌ای موفق در منطقه تبدیل شوند. افزایش بهره‌وری، کاهش وابستگی به انرژی فسیلی و توسعه صادرات، مهم‌ترین عوامل برای حفظ رقابت‌پذیری این صنایع خواهند بود و توجه به آن‌ها می‌تواند مسیر رشد بلندمدت و پایدار صنعت معدن و فولاد ایران را تضمین کند. در نهایت، تحقق این اهداف نه تنها به سود اقتصادی کشور خواهد بود، بلکه به تقویت امنیت شغلی، ایجاد فرصت‌های نوآورانه و افزایش رفاه اجتماعی نیز کمک خواهد کرد.
زهرا مالمیر