به گزارش اکو اقتصاد، بازار طلا و ارز در هفته‌های اخیر شاهد افزایش ناگهانی نرخ‌ها بود که عمدتاً ناشی از نگرانی‌های سیاسی پیرامون فعال‌سازی مکانیزم ماشه و افزایش ریسک‌های ژئوپلیتیک بود. این افزایش‌ها که بیش از آنکه ریشه در عوامل بنیادین اقتصادی داشته باشد، نتیجه هیجانات روانی فعالان بازار بود، موجب شد نرخ دلار و سکه در مقاطعی با رشد قابل توجهی مواجه شوند.
تحلیل رفتار تاریخی بازار نشان می‌دهد ایران در دو سال اخیر مقاومت قابل توجهی در برابر شوک‌های سیاسی از خود نشان داده است. نمونه بارز این موضوع، پایان سال ۱۴۰۳ بود؛ در آن زمان دلار در اثر نگرانی‌های ژئوپلیتیک به بالای ۱۰۰ هزار تومان رسید اما با تعدیل فضای روانی و روشن‌تر شدن شرایط سیاسی، نرخ‌ها به کانال ۸۰ هزار تومان بازگشت. تجربه مشابهی نیز در جریان جنگ ۱۲ روزه رخ داد؛ بازار ارز به سرعت پس از فروکش تنش‌ها به سطح قبل بازگشت و نشان داد که نوسانات شدید اما کوتاه‌مدت هستند.
کارشناسان معتقدند افزایش اخیر قیمت‌ها بیشتر ناشی از تقاضای سوداگرانه و رفتار هیجانی معامله‌گران است و تقاضای واقعی اقتصاد، مانند واردات کالا، سفرهای خارجی و فعالیت‌های تولیدی، توسط بازار رسمی و سیستم بانکی تأمین می‌شود. بخش عمده فشار موجود در بازار آزاد ناشی از حباب سوداگرانه است که طبیعتاً پس از فروکش هیجانات از بین می‌رود.
عوامل بنیادین اقتصادی نیز حمایت‌کننده بازگشت قیمت‌ها به تعادل هستند. برخلاف سال‌های گذشته که تورم و رشد نقدینگی کنترل نشده بود، در شرایط فعلی بانک مرکزی با سیاست‌های تثبیتی و کنترل نقدینگی، توانسته ثبات نسبی شاخص‌های کلان را حفظ کند. همچنین ذخایر ارزی و طلای کشور در وضعیت مطلوبی قرار دارد و بانک مرکزی می‌تواند با عرضه مستقیم طلا و سکه یا برگزاری حراج‌های شمش و سکه، فشار خرید هیجانی را کنترل کند. تجربه موفق بانک مرکزی در مدیریت بحران‌های ارزی اخیر نشان می‌دهد سیاستگذار توانایی هدایت بازار به سمت تعادل را دارد.
بازار فعلی تحت تأثیر دو گروه بازیگران اصلی قرار دارد: گروه اول، معامله‌گران نوسان‌گیر یا سوداگر هستند که با اخبار سیاسی وارد بازار می‌شوند و در سقف قیمت‌ها اقدام به فروش می‌کنند و پس از کاهش هیجانات دوباره خرید می‌کنند. گروه دوم، خریداران هیجانی و افراد کم‌اطلاع هستند که تحت تأثیر جو روانی بازار در اوج قیمت اقدام به خرید ارز یا طلا می‌کنند و نقدینگی آن‌ها در صورت کاهش قیمت‌ها در معرض زیان قرار می‌گیرد.
پیش‌بینی می‌شود طی دو روز آینده، بازار ارز روند آرام و نزولی خود را ادامه دهد و نرخ دلار به محدوده ۸۲ تا ۸۵ هزار تومان بازگردد. در بازار طلا نیز با کاهش هیجانات خرید، طلای ۱۸ عیار به کانال ۱۶ تا ۱۶٫۵ میلیون تومان بازخواهد گشت. کارشناسان توصیه می‌کنند معامله‌گران از تصمیم‌های هیجانی پرهیز کنند و تنها با اتکا به داده‌های واقعی اقتصادی و شاخص‌های کلان وارد بازار شوند تا از ضررهای احتمالی جلوگیری شود.
در مجموع، تحلیل الگوی تاریخی بازار و وضعیت فعلی اقتصاد نشان می‌دهد نوسانات اخیر کوتاه‌مدت و هیجانی بوده و با بازگشت آرامش روانی و مداخله هدفمند بانک مرکزی، قیمت‌ها به تعادل پیشین بازمی‌گردند. ادامه سیاست تثبیتی بانک مرکزی نیز چشم‌انداز ثبات بازارها در هفته‌های آینده را تقویت کرده است و روند کلی حرکت بازار طلا و ارز به سمت تعدیل قیمت و بازگشت به کانال‌های تعادلی خواهد بود.
فاطمه حاج علی