به گزارش اکو اقتصاد، بازار سرمایه در آخرین روز معاملاتی هفته، چهارشنبه ۲۳ مهر ۱۴۰۴، صحنه نوسانات پرتلاطم و پرحجم بود. شاخص کل بورس در حالی که طی روزهای اخیر در محدوده سه میلیون واحد نوسان داشت، امروز تحت فشار عرضه‌ها به زیر این سطح بازگشت، اما نکته قابل‌توجه آن بود که شدت فشار فروش، برخلاف انتظار بسیاری از فعالان، چندان بالا نبود و بازار توانست بخش عمده‌ای از افت خود را در نیمه دوم معاملات جبران کند.
ارزش معاملات خرد سهام از مرز ۵ همت عبور کرد و هرچند خروج بیش از ۷۰۰ میلیارد تومانی پول حقیقی ثبت شد، اما نشانه‌هایی از بازگشت خریداران در دقیقه‌های پایانی معاملات دیده شد. در این میان، نمادهای خودرویی با محوریت خودرو و خساپا نقش مهمی در کاهش جو منفی بازار داشتند و تکذیب شایعات مربوط به گزارش‌های پالایشی نیز جانی تازه به معاملات داد.
تحلیلگران معتقدند که اصلاح فعلی بازار، برخلاف تصور اولیه، اصلاحی "سالم و فنی" است که می‌تواند زمینه‌ساز تثبیت سطوح قیمتی و آغاز حرکت جدیدی در هفته آینده باشد. به‌ویژه با توجه به حجم بالای معاملات و دست به دست شدن سهام میان خریداران و فروشندگان، بازار در حال جذب فشار فروش و تثبیت کف‌های جدید است.
از نگاه تکنیکی، سطوح ۲ میلیون و ۹۵۰ هزار و سپس ۲ میلیون و ۸۵۰ هزار واحد به عنوان حمایت‌های کلیدی شاخص کل شناخته می‌شوند و تا زمانی که شاخص در بالای این نواحی باقی بماند، خطر ریزش عمیق در کوتاه‌مدت چندان جدی نیست. با این حال، تحلیلگران تأکید دارند که حرکت‌های بعدی بازار با شتاب قبلی همراه نخواهد بود و نیاز به داده‌ها و محرک‌های جدید بنیادی دارد.
پول نرفته، بازار منتظر بهانه است
یکی از نکات مثبت امروز این بود که برخلاف برخی نگرانی‌ها، هنوز نشانه‌ای از خروج گسترده نقدینگی از بازار دیده نمی‌شود. بخش عمده پول درون بازار همچنان فعال است و صرفاً در حال چرخش میان صنایع و نمادهای مختلف است. با توجه به رشد پیوسته قیمت‌ها در مهرماه و عبور شاخص از سقف‌های اخیر، نیاز به یک وقفه طبیعی و اصلاح زمانی یا قیمتی قابل انتظار بود.
در این میان، گروه‌های بزرگ پالایشی، فلزی و پتروشیمی که طی هفته‌های اخیر لیدر رشد بازار بودند، امروز با عرضه‌های پرحجم مواجه شدند و در مقابل، نمادهای خودرویی و بانکی توانستند تا حدی تعادل را به بازار برگردانند. این جابه‌جایی پول میان صنایع مختلف، نشانه‌ای از بلوغ نسبی رفتار سرمایه‌گذاران و مدیریت هیجان در فضای معاملاتی است.
در بعد روانی نیز، بازار تا حد زیادی تحت‌تأثیر شایعات مربوط به نرخ خوراک، سیاست‌های ارزی و گزارش‌های عملکردی شرکت‌ها قرار داشت، اما از نگاه بنیادی، انتشار گزارش‌های میان‌دوره‌ای و ماهانه در روزهای پیش‌رو می‌تواند مسیر مشخص‌تری برای معامله‌گران ترسیم کند.
تحلیلگران معتقدند بازار برای ادامه مسیر صعودی نیازمند داده‌های جدید از دو جبهه است: نخست، آرامش نسبی در فضای سیاسی و ارزی کشور و دوم، ارائه گزارش‌های قوی در سامانه کدال که نشان‌دهنده پایداری سودآوری شرکت‌ها باشد. بدون این دو عامل، هرگونه رشد کوتاه‌مدت احتمالاً با مقاومت روبه‌رو خواهد شد.
ریسک‌ها و انتظارات؛ چشم‌ها به کدال و سیاست
یکی از محورهای بحث در بین فعالان بازار، وعده‌های داده‌شده درباره اصلاحات ارزی و راه‌اندازی تالار دوم معاملات است؛ موضوعی که به‌ویژه برای گروه‌های بزرگ کالایی اهمیت زیادی دارد. انتظارات از این اصلاحات در اواخر شهریور یکی از عوامل جذب پول و حمایت از کف بازار بود. با این حال، تأخیر در اجرای وعده‌ها و نبود اطلاع‌رسانی شفاف، باعث ایجاد نوعی سردرگمی و احتیاط در تصمیم‌گیری‌ها شده است.
اگر در روزهای آینده خبری از تحقق این وعده‌ها یا ارائه طرح‌های جایگزین نباشد، ممکن است بازار بار دیگر وارد فاز رکودی کوتاه‌مدت شود. در مقابل، هرگونه خبر مثبت از سمت سیاست‌گذاران اقتصادی یا نشانه‌هایی از بهبود درآمد شرکت‌های بزرگ می‌تواند موتور محرک جدیدی برای بازار باشد.
در بعد سیاسی نیز، کاهش نسبی تنش‌های منطقه‌ای و ثبات نرخ ارز در کانال ۶۰ هزار تومان، باعث شده بخشی از ریسک‌های سیستماتیک بازار کاهش یابد. این موضوع، در صورت تداوم، می‌تواند محرکی برای بازگشت تدریجی نقدینگی و افزایش تمایل به خرید در هفته آینده باشد.
روایت شاخص و رفتار بازیگران
در بازار امروز، شاخص کل با افتی در حدود ۳۸۰۰ واحد در سطح ۲ میلیون و ۹۷۷ هزار واحد متوقف شد. شاخص هم‌وزن تقریباً بدون تغییر ماند که نشان می‌دهد فشار فروش بیشتر در نمادهای بزرگ متمرکز بوده است. این واگرایی می‌تواند نشانه‌ای از چرخش سرمایه به سمت شرکت‌های کوچک‌تر و متوسط باشد.
در میان نمادهای اثرگذار، فملی، فارس و فولاد بیشترین تأثیر منفی را بر شاخص گذاشتند، در حالی که میدکو و خودرو توانستند تا حدی از افت بیشتر بازار جلوگیری کنند. از سوی دیگر، نمادهای موج، وگردش و بپاس مورد توجه حقیقی‌ها قرار گرفتند و وبملت، شپنا و فملی از حمایت حقوقی‌ها برخوردار بودند.
به گفته معامله‌گران، نیم ساعت پایانی بازار از نظر الگوی معاملات، حاوی نکات مثبتی بود؛ فشار فروش کاهش یافت، حجم تقاضا در برخی صنایع بالا رفت و بازار از حالت هیجانی فاصله گرفت. این رفتار، معمولاً نشانه‌ای از نزدیک شدن به کف کوتاه‌مدت است و می‌تواند برای شروع هفته آینده مثبت ارزیابی شود.
چشم‌انداز هفته آینده؛ احتیاط در کنار امید
به نظر می‌رسد هفته آینده برای بازار سرمایه از دو منظر حائز اهمیت باشد: نخست، انتشار گزارش‌های ماهانه شرکت‌ها در کدال که می‌تواند مسیر آتی گروه‌های کالایی، فلزی و پالایشی را مشخص کند؛ و دوم، احتمال انتشار اخبار تازه از تصمیمات اقتصادی دولت در حوزه نرخ خوراک و سیاست‌های ارزی.
در شرایط فعلی، بازار بیش از هر چیز نیاز به «اطمینان» دارد؛ اطمینان از تداوم سیاست‌های اقتصادی، شفافیت در تصمیمات و اجرای وعده‌های داده‌شده. در چنین فضایی، معامله‌گران حرفه‌ای توصیه می‌کنند سرمایه‌گذاران از تصمیمات هیجانی بپرهیزند و با دید تحلیلی و میان‌مدت به بازار نگاه کنند.
با وجود فشار فروش اخیر، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که اصلاح فعلی می‌تواند در نهایت منجر به تثبیت کف قیمتی و شروع موج جدیدی از تعادل در بازار شود. به‌ویژه اگر طی روزهای آینده گزارش‌های مطلوب و باکیفیتی از شرکت‌ها منتشر شود، احتمال بازگشت تدریجی شاخص کل به بالای سه میلیون واحد در نیمه نخست آبان وجود دارد.
در مجموع، بازار سرمایه در حال گذر از یک فاز انتقالی است؛ فازی که طی آن از رشدهای شتابان به سمت حرکات منطقی‌تر و مبتنی بر داده حرکت می‌کند. در این مسیر، «اطلاعات، عملکرد و واقعیت بنیادی شرکت‌ها» مهم‌ترین معیار تصمیم‌گیری خواهند بود و بازار، بار دیگر ثابت خواهد کرد که بیش از هر چیز، به عقل اقتصادی و نه هیجان لحظه‌ای واکنش نشان می‌دهد.
فاطمه حاج علی