به گزارش اکو اقتصاد، امیرحسین جنانی، کارشناس بازار سرمایه، در گفت‌وگو با خبرنگار ما با اشاره به اجرای مدل «حجم مبنای پویا» از ۱۹ مهرماه در بازار پایه فرابورس ایران، این اقدام را گامی هوشمند در جهت واقعی‌تر شدن معاملات و کاراتر شدن سازوکار بازار توصیف کرد.
وی گفت: در مدل سنتی، حجم مبنا بر اساس سرمایه ثبت‌شده شرکت‌ها محاسبه می‌شد، اما این روش به‌مرور ناکارآمدی خود را نشان داد. شرکت‌هایی با سرمایه بالا اما سهام شناور اندک، حجم مبنای سنگینی داشتند و تغییر قیمت در آن‌ها بسیار کند بود؛ در حالی که شرکت‌های کوچک‌تر و پرمعامله با محدودیت‌های غیرمنطقی روبه‌رو بودند.
جنانی افزود: با اجرای مدل جدید، حجم مبنا به‌صورت هفتگی و بر پایه واقعیت معاملات اخیر تنظیم می‌شود. در این مدل، میانگین حجم معاملات، میزان سهام شناور آزاد و نوسانات قیمتی سه شاخص اصلی محاسبه حجم مبنا هستند. وی توضیح داد: هرگاه میانگین معاملات یک سهم از سطح شناوری آن بالاتر باشد، حجم مبنا عملاً برابر یک می‌شود و سهم بدون محدودیت معامله خواهد شد. اما در شرایطی که سهمی با حجم پایین و نوسان بالا مواجه باشد، محدودیت حجم مبنا به‌صورت هوشمند فعال شده و حتی می‌تواند تا چهار برابر میانگین ماهانه معاملات افزایش یابد.
او تصریح کرد: مزیت اصلی این مدل در انعطاف‌پذیری و هدفمندی آن است. سهام پرمعامله یا کم‌نوسان دیگر با مانع حجم مبنا مواجه نیستند و این موضوع باعث افزایش نقدشوندگی و روان‌تر شدن معاملات می‌شود. در مقابل، سهام کم‌معامله و پرنوسان زیر نظارت دقیق‌تری قرار می‌گیرند تا از بروز نوسانات ساختگی و دست‌کاری‌های قیمتی جلوگیری شود.
این کارشناس بازار سرمایه همچنین خاطرنشان کرد: اجرای حجم مبنای پویا احتمال بروز گره‌های معاملاتی را کاهش می‌دهد و دست ناظر بازار را برای رفع سریع‌تر این گره‌ها بازتر می‌کند.
جنانی در پایان تأکید کرد: طرح حجم مبنای پویا را می‌توان نمادی از گذار بازار سرمایه از رویکرد ایستا به سمت تصمیم‌گیری مبتنی بر داده دانست؛ رویکردی که ضمن ارتقای شفافیت و افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران، می‌تواند گامی مهم در مسیر تعمیق بازار و بهبود کیفیت معاملات بازار سرمایه ایران باشد.
زهرا مالمیر