به گزارش اکو اقتصاد،
بازار جهانی نفت در روز سه‌شنبه با نوسانات محدود و تغییرات اندک به کار خود ادامه داد؛ موضوعی که نشان‌دهنده غلبه نگرانی‌ها درباره مازاد عرضه بر عوامل ژئوپلیتیک موثر بر بازار است. اگرچه تشدید تنش‌ها میان روسیه و اوکراین و بی‌نتیجه ماندن مذاکرات صلح همچنان ریسک‌های قابل توجهی برای اختلال در عرضه این کشور ایجاد کرده، اما بخش عمده‌ای از تحلیل‌ها حاکی از آن است که ساختار بازار در سال‌های آینده، بیشتر از سوی «رشد عرضه» تحت فشار قرار خواهد گرفت تا از سوی «اختلال عرضه».
در معاملات روز سه‌شنبه، قیمت نفت برنت با ۱۷ سنت کاهش در سطح ۶۳.۲۰ دلار در هر بشکه قرار گرفت و نفت خام وست‌تگزاس اینترمدیت نیز با ۱۲ سنت افت به ۵۸.۷۱ دلار رسید. این در حالی است که هر دو شاخص روز دوشنبه حدود ۱.۳ درصد رشد را تجربه کرده بودند؛ رشدی که ناشی از افزایش تردیدها نسبت به هرگونه توافق صلح بود و احتمال آزاد شدن جریان کامل نفت روسیه را کاهش داد. با این حال، تکیه اصلی بازار روی این عوامل موقتی نمانده و چشم‌انداز میان‌مدت بازار، همچنان تحت تأثیر افزایش عرضه جهانی است.
چشم‌انداز اشباع بازار در سال ۲۰۲۶
مطالعات و پیش‌بینی نهادهای معتبر اقتصادی، از جمله بانک‌ها و موسسات تحلیل انرژی، نشان می‌دهد که بازار نفت در سال ۲۰۲۶ با مازاد عرضه قابل توجهی روبه‌رو خواهد شد. جدیدترین ارزیابی دویچه‌بانک نیز تأیید می‌کند که انتظار می‌رود دست‌کم ۲ میلیون بشکه در روز مازاد عرضه در بازار شکل بگیرد؛ رقمی که می‌تواند قیمت‌ها را برای مدت طولانی تحت فشار قرار دهد.
مایکل شوئه، تحلیلگر ارشد این بانک، تأکید کرده است: «مسیر پیش روی بازار حداقل تا سال ۲۰۲۶ همچنان نزولی است و هیچ نشانه روشن و قابل اتکایی مبنی بر بازگشت به کسری عرضه، حتی تا سال ۲۰۲۷ وجود ندارد.» این ارزیابی با بخش بزرگی از گزارش‌های آژانس بین‌المللی انرژی (IEA) و برخی نهادهای اقتصادی دیگر نیز همسو است؛ جایی که رشد تولید از سوی تولیدکنندگان بزرگ، توسعه میادین جدید در برخی کشورهای منطقه، و افزایش تولید شیل آمریکا همچنان سرعتی فراتر از رشد تقاضا دارد.
تأثیر متغیرهای ژئوپلیتیک بر قیمت‌ها
با وجود این فشار عرضه، بازار نفت کاملاً هم از عوامل ژئوپلیتیک منفک نیست. تنش‌ها در شرق اروپا و بلاتکلیفی مذاکرات صلح روسیه و اوکراین باعث شده است که تحریم‌های نفتی غرب علیه روسیه همچنان پابرجا بماند. لغو تحریم‌ها می‌تواند به سرعت بخش قابل توجهی از نفت و فرآورده‌های محدودشده روسیه را روانه بازار کند و موج جدیدی از فشار قیمتی ایجاد کند. اما از طرف دیگر، ادامه اختلافات میان واشنگتن، کی‌یف و متحدان اروپایی درباره طرح صلح پیشنهادی آمریکا، فعلاً احتمال آزاد شدن کامل صادرات روسیه را کاهش داده است؛ موضوعی که مانع سقوط بیشتر قیمت‌ها شده است.
نقش سیاست‌های پولی آمریکا در تقویت تقاضا
در کنار عوامل عرضه و ژئوپلیتیک، سیاست‌های پولی آمریکا نیز بر چشم‌انداز بازار نفت تأثیرگذار است. افزایش احتمال کاهش نرخ بهره در نشست ۹ تا ۱۰ دسامبر فدرال‌رزرو، تغییر مهمی در انتظارات فعالان بازار ایجاد کرده است. کاهش نرخ بهره معمولاً موجب تحریک رشد اقتصادی، تقویت مصرف و در نهایت افزایش تقاضا برای انرژی می‌شود. از همین رو، این احتمال که فدرال‌رزرو در مسیر انبساطی‌تری قرار گیرد، اندکی از فشارهای نزولی بازار کاسته است.
بازاری میان ریسک‌های ژئوپلیتیک و فشار مازاد عرضه
برآیند شرایط کنونی نشان می‌دهد که بازار نفت در سال‌های پیشِ رو تحت تأثیر دو نیرو قرار دارد: از یک سو، ریسک‌های ژئوپلیتیک می‌توانند قیمت‌ها را به شکل موقت افزایش دهند؛ از جمله ادامه جنگ اوکراین، تحریم‌های روسیه، یا تنش‌ها در مناطق انرژی‌خیز جهان. اما از سوی دیگر، افزایش ظرفیت تولید در بسیاری از نقاط جهان – از جمله آمریکا، آمریکای لاتین، آفریقا و برخی کشورهای اوپک – فشاری پایدار بر قیمت‌ها وارد خواهد کرد.
بر اساس برآوردهای موجود، مسیر غالب بازار حداقل تا سال ۲۰۲۶ میلادی، مسیری باثبات اما همراه با تمایل به کاهش قیمت‌ها خواهد بود؛ مگر آنکه یک شوک ژئوپلیتیک بزرگ یا توقف معنادار در عرضه جهانی رخ دهد