طلا رکورد زد/ بازارهای جهانی زیر سایه تنش‌های ژئوپلیتیکی

به گزارش اکو اقتصاد، در سال ۲۰۲۵ بازارهای جهانی در فضایی از نااطمینانی کم‌سابقه نفس می‌کشند؛ نااطمینانی‌ای که ریشه اصلی آن را باید در تشدید تنش‌های ژئوپلیتیکی در نقاط مختلف جهان جست‌وجو کرد. در چنین شرایطی، سرمایه‌گذاران بار دیگر به سراغ قدیمی‌ترین پناهگاه خود رفته‌اند: طلا.
بهای جهانی طلا در هفته‌های اخیر با عبور از مرز تاریخی ۴۰۰۰ دلار در هر اونس، به محدوده‌های قیمتی تازه‌ای رسیده و جایگاه این فلز گران‌بها را به‌عنوان امن‌ترین دارایی در روزهای بحران دوباره تثبیت کرده است.

سه مسیر اصلی اثرگذاری ریسک ژئوپلیتیکی بر طلا

ریسک‌های ژئوپلیتیکی از سه کانال کلیدی بر بازار طلا اثر می‌گذارند:

1. افزایش ریسک سیستماتیک و خروج سرمایه از سهام
   تشدید تنش‌ها، ریسک بازارهای سهام را بالا برده و موجب فرار بخشی از سرمایه‌ها از بورس‌های بزرگ جهان به سمت دارایی‌های امن شده است؛ موضوعی که به افزایش تقاضا برای طلا شتاب داده است.

2. تقویت انتظارات تورمی از کانال انرژی و حمل‌ونقل
   ناامنی در حوزه انرژی و اختلال در مسیرهای حمل‌ونقل جهانی، هزینه تولید و تجارت را افزایش داده و نگرانی از تورم هزینه‌ای و تورم وارداتی را تشدید کرده است. سرمایه‌گذاران در واکنش به این چشم‌انداز، طلا را به‌عنوان پوشش تورمی در سبدهای خود پررنگ‌تر کرده‌اند.

3. افزایش خرید دارایی‌های امن توسط بانک‌های مرکزی و صندوق‌ها
   در فضایی که ریسک‌های سیاسی و مالی رو به افزایش است، بانک‌های مرکزی و صندوق‌های سرمایه‌گذاری بزرگ، سهم دارایی‌های امن از جمله طلا را در ذخایر خود بالا برده‌اند؛ روندی که به تقویت تقاضای ساختاری برای این فلز منجر شده است.

کانون‌های تنش که جهان را ناآرام کرده‌اند

چند محور اصلی از تنش‌های فعلی، بیشترین نقش را در شکل‌دهی به رفتار سرمایه‌گذاران و جهش قیمت طلا ایفا می‌کنند:

• خاورمیانه؛ نگرانی از اختلال در عرضه نفت
  درگیری میان ایران و اسرائیل و تهدید به گسترش تقابل نظامی، خطر اختلال در عرضه نفت و ناامنی در مسیرهای حیاتی صادرات انرژی از خلیج فارس را افزایش داده است؛ موضوعی که مستقیماً بر قیمت انرژی و سطح ریسک در بازارهای جهانی تأثیر گذاشته است.

• اروپا؛ جنگ فرسایشی روسیه و اوکراین
  ادامه جنگ روسیه و اوکراین با ورود فناوری‌های جدید نظامی و تهدیدات متقابل، ثبات ژئوپلیتیک اروپا را تضعیف کرده و قیمت حامل‌های انرژی در این قاره را ناپایدار کرده است.

• دریای سرخ و خلیج عدن؛ ضربه به شریان تجارت جهانی
  حملات دریایی و تهدید کشتی‌های تجاری در دریای سرخ و خلیج عدن، بخشی از مسیرهای کشتیرانی را ناامن و هزینه حمل‌ونقل کالا را افزایش داده است. این وضعیت، ترس از تکرار اختلالات جدی در زنجیره تأمین جهانی را دوباره زنده کرده است.

• جنگ تعرفه‌ها و فناوری؛ آمریکا در برابر چین
  کشمکش‌های اقتصادی میان آمریکا و چین، از طریق وضع تعرفه‌ها و محدودیت‌های گسترده بر صادرات و انتقال فناوری، ریسک رکود تجاری و تورم هزینه‌ای را بالا برده و فضای بی‌اعتمادی در اقتصاد جهانی را تقویت کرده است.

• شرق آسیا و دریای چین جنوبی؛ سایه مناقشات بر تجارت دریایی
  افزایش تنش‌ها در شرق آسیا، مناقشات سرزمینی چین با همسایگانش و تهدیدات پیرامون تایوان، نگرانی از احتمال درگیری مستقیم قدرت‌های بزرگ را بیشتر کرده و ریسک تجارت دریایی در یکی از مهم‌ترین مسیرهای حمل‌ونقل جهان را بالا برده است.

• تحول در نظم مالی جهانی؛ حرکت به‌سوی کاهش وابستگی به دلار
  کشورهایی مانند چین، روسیه، هند و برزیل با توسعه شبکه‌های مالی جایگزین نظیر CIPS و استفاده از ارزهای ملی در تجارت دوجانبه، در حال بازتعریف نظم پولی بین‌المللی هستند؛ روندی که یک ریسک ژئوپلیتیکی تازه در حوزه مالی ایجاد کرده و نقش طلا را به‌عنوان دارایی بی‌طرف و خارج از کنترل نظام‌های پرداخت غربی پررنگ‌تر کرده است.

• بلوک‌های جدید ژئوپلیتیکی؛ جهان در حال قطعه‌قطعه شدن
  شکل‌گیری اتحادها و بلوک‌های جدید در قالب پیمان‌های اقتصادی و نظامی منطقه‌ای – از گسترش بریکس گرفته تا ائتلاف‌های تازه در حوزه انرژی – تعادل قدرت در نظام بین‌الملل را تغییر داده و رقابت میان قدرت‌ها را عمیق‌تر کرده است.

طلا؛ برنده بزرگ عصر نااطمینانی

ترکیب این تحولات، سطح نااطمینانی در نظام اقتصادی و سیاسی جهان را به بالاترین مقدار در چند سال اخیر رسانده است. نتیجه طبیعی این فضای پرریسک، حرکت سرمایه‌ها به سمت دارایی‌های امن بوده؛ روندی که در جهش تاریخی قیمت جهانی طلا خود را نشان داده است.

عبور بهای طلا از مرز نمادین ۴۰۰۰ دلار در هر اونس، نه تنها بازتاب ترس سیاسی و اقتصادی جهان امروز است، بلکه نشان می‌دهد در دوران چندقطبی و پرتنش کنونی، این فلز زرد هنوز هم مطمئن‌ترین پناهگاه سرمایه برای بانک‌های مرکزی، صندوق‌های بزرگ و سرمایه‌گذاران خرد باقی مانده است؛ پناهگاهی که هر بار آتش یک بحران تازه شعله‌ور می‌شود، بیش از پیش درخشیدن را آغاز می‌کند.

پانته آ حکیمی
مدیر صندوق طلای گلدیس