به گزارش اکو اقتصاد، به نقل از تجارت نیوز، هیات وزیران به ریاست معاون اول رئیس جمهوری، در تاریخ ۲۷ مهرماه، «دستورالعمل اجرایی خرید و فروش طلا و نقره به‌صورت برخط» را تصویب و در ۱۴ آبان‌ماه ابلاغ کرد؛ اقدامی که با هدف ساماندهی معاملات طلا و نقره در بستر پلتفرم‌های آنلاین و ایجاد چارچوب نظارتی منسجم انجام شده است.
مطابق این مصوبه، دستگاه‌های اجرایی و نهادهای نظارتی موظفند زمینه اجرای کامل دستورالعمل را فراهم کنند. با این حال، فعالان حوزه طلا معتقدند ساختار اصلی فعالیت پلتفرم‌ها تغییر چندانی نداشته و تنها، نحوه نظارت، فرآیند معامله و شرایط تحویل طلا شفاف‌تر شده است.
سهراب اشرفی، فعال بازار طلا و حوزه فروش آنلاین، تأکید کرده بود که مصوبه دولت درباره خرید و فروش آنلاین طلا، تغییر ماهوی ایجاد نکرده و بسیاری از مفاد آن همان ضوابطی است که وزارت صمت پیش‌تر برای پلتفرم‌های حاضر در سندباکس تعریف کرده بود. او اکنون در گفت‌وگویی جدید، جزئیات بیشتری از روند اجرایی، الزامات تازه و برداشت‌های نادرست درباره تأثیر پلتفرم‌ها بر بازار طلا را ارائه می‌دهد.
سازوکار خرید آنلاین همان است؛ فقط آبشده قابل واگذاری نیست
اشرفی گفت: «روال معاملات برخط طلا همان روال گذشته است و تغییر خاصی در ضوابط جدید دیده نمی‌شود. تنها برای لحظه انجام معامله فرآیند دقیق‌تری تعریف شده است.« او افزود: «پیش‌تر نیز وزارت صمت در سندباکس همین مدل مثلثی بانک – ناظر – پلتفرم را اجرا کرده بود. هنگام خرید آنلاین، درخواست مشتری ابتدا به ناظر ارسال می‌شود، ناظر موجودی را بررسی می‌کند و در صورت تأیید، کدی برای فروشنده صادر می‌شود تا معامله انجام شود.»
این فعال بازار طلا اظهار کرد: «تنها تفاوت مهم این است که در مرحله تحویل، طلا به‌صورت آبشده قابل واگذاری نیست و باید الزاماً شمش با عیار ۷۵۰ یا شمش دارای کد استاندارد، کد تولید و رهگیری تحویل شود. زیرا آبشده وزن و عیار مشخصی ندارد. غیر از این، سایر بخش‌ها همان چارچوب قبلی است که حالا با جزئیات بیشتری تصویب شده است.»
پلتفرم‌های فعال 2 ماه فرصت دارند؛ تازه واردها باید از درگاه ملی مجوزها اقدام کنند
اشرفی گفت: «طبق مصوبه دولت و دستورالعمل اداره کسب و کارهای اینترنتی پلتفرم‌های فعال دو ماه فرصت دارند تا با ضوابط جدید تطبیق پیدا کنند. پلتفرم‌های جدید نیز باید از طریق درگاه ملی مجوزها درخواست ورود به این بازار را ثبت کنند.»
او افزود: «فعلاً مصوبه دولت صادر شده و به محض تصویب دستورالعمل اجرایی در اداره مربوطه، این دوره دو ماهه آغاز می‌شود. در واقع نکته جدیدی وجود ندارد؛ فقط همان موارد قبلی اکنون به‌صورت رسمی و مصوب درآمده است.»
ناظر، فروش بدون موجودی را متوقف می‌کند
این فعال بازار طلا افزود: «این سخت‌گیری‌ها باید از ابتدا وجود می‌داشت تا خالی‌فروشی رخ ندهد. در فرایند جدید، هنگام خرید آنلاین، نهاد ناظر در لحظه از کسری موجودی مطلع می‌شود و اگر موجودی تمام شده باشد، پلتفرم اجازه فروش ندارد و باید موجودی خود را تکمیل کند. کارهای اجرایی این مصوبه هنوز آغاز نشده، اما پلتفرم‌ها باید در همین مسیر حرکت کنند.»
تفکر رکود بازار طلا به خاطر پلتفرم‌ها درست نیست
اشرفی گفت: در ماه‌های گذشته برخی افراد مدعی شده‌اند که بازار طلا به خاطر فعالیت پلتفرم‌ها دچار رکود شده، اما این تحلیل کاملاً اشتباه است. وقتی نهادی مثل بورس با آن حجم عظیم صندوق‌های طلا و ابزارهای مالی وارد شده، تأثیرش بر بازار بسیار بیشتر است. حجم معاملات پلتفرم‌ها حتی به یک درصد بازار طلا هم نمی‌رسد. در مقیاس کل بازار، پلتفرم‌ها دیده نمی‌شوند.
اگر می‌خواهند علت رکود بازار طلا را پیدا کنند، باید سراغ صندوق‌های بورسی طلا بروند
این فعال بازار طلا افزود: اگر می‌خواهند علت رکود را پیدا کنند، باید سراغ صندوق‌های بورسی طلا بروند؛ چون آنها حجم اصلی معاملات را در دست دارند و طبیعتاً تأثیر ساختاری‌تری بر بازار گذاشته‌اند. چند پلتفرم کوچک که تازه وارد بازار شده‌اند، نه حجم دارند و نه قدرت اثرگذاری جدی.
مشتری پلتفرم‌ها با مشتری طلافروشی تفاوت دارد
اشرفی گفت: مشتریان پلتفرم‌ها اساساً بازار هدف طلافروشان سنتی نیستند. کسی که یک سوت یا دو سوت طلا می‌خرد، مشتری طلافروشی نیست. مشتری طلافروشی در کمترین حالت حداقل حدود ۵۰ میلیون تومان خرید می‌کند. با قیمت فعلی طلا، یک گرم با اجرت و حاشیه‌ها حدود ۱۵ میلیون تومان می‌شود. وقتی فردی ۵۰ یا ۱۰۰ هزار تومان طلا می‌خرد، اصلاً وارد مغازه طلافروشی نمی‌شود.
پلتفرم‌ها نه‌تنها رقیب صنف طلا نیستند، بلکه هیچ عمقی در بازار ایجاد نمی‌کنند
این فعال بازار طلا افزود: به همین دلیل پلتفرم‌ها نه‌تنها رقیب صنف طلا نیستند، بلکه هیچ عمقی در بازار ایجاد نمی‌کنند و تأثیری در رکود ندارند. حجم معاملات آنها در مقایسه با بازار سنتی تقریباً صفر است.