به گزارش اکو اقتصاد، بازار جهانی نفت در روز سه‌شنبه با شوکی تازه مواجه شد؛ شوکی که برخلاف رویدادهای پیشین نه از سمت تنش، بلکه از احتمال فروکش‌کردن یکی از بزرگ‌ترین جنگ‌های ژئوپلیتیکی دهه اخیر نشأت می‌گیرد. انتشار خبرهایی درباره پیشرفت مذاکرات پشت‌پرده میان روسیه و اوکراین—با محوریت میانجی‌گری دولت آمریکا—باعث شد قیمت نفت بیش از یک درصد کاهش یابد و به پایین‌ترین سطح در حدود دو ماه گذشته برسد.
این خبر در شرایطی منتشر شد که بازار انرژی در سال‌های اخیر به شدت تحت تأثیر پیامدهای جنگ روسیه و اوکراین، تحریم‌های گسترده غرب علیه نفت و گاز روسیه، و تغییرات جریان‌های صادراتی قرار گرفته است. اکنون هر نشانه‌ای مبنی بر پایان جنگ، می‌تواند قواعد بازار را بار دیگر تغییر دهد.
سقوط قیمت‌ها؛ واکنش سریع بازار به سیگنال‌های سیاسی
بهای نفت برنت با ۸۹ سنت، معادل ۱.۴ درصد افت کرد و به ۶۲.۴۸ دلار در هر بشکه رسید—رقمی که پایین‌ترین سطح از ۲۲ اکتبر محسوب می‌شود. نفت خام وست‌تگزاس اینترمدییت آمریکا نیز ۸۹ سنت کاهش یافت و در سطح ۵۷.۹۵ دلار معامله شد، یعنی ۱.۵ درصد کمتر از روز قبل.
تحلیلگران دلیل اصلی این کاهش را احتمال افزایش عرضه جهانی در صورت لغو یا تعدیل تحریم‌های انرژی علیه روسیه می‌دانند؛ تحریم‌هایی که از سال ۲۰۲۲ موجب جابه‌جایی بزرگ در مسیر صادرات نفتی جهان شده است. اگر این محدودیت‌ها کنار گذاشته شود، بازار می‌تواند با میلیون‌ها بشکه عرضه جدید روبه‌رو شود—آن هم در زمانی که پیش‌بینی‌ها از مازاد عرضه در سال آینده حکایت دارد.
مذاکرات پشت‌پرده؛ سفر احتمالی زلنسکی به آمریکا
جریان اصلی این تحولات، اظهارات رستم عمروف رئیس شورای امنیت ملی اوکراین است. او اعلام کرد ولودیمیر زلنسکی، رئیس‌جمهور اوکراین، ممکن است طی روزهای آینده راهی آمریکا شود تا جزئیات توافق احتمالی پایان جنگ را با دونالد ترامپ نهایی کند. دولت جدید آمریکا در هفته‌های اخیر تلاش‌های فشرده‌ای را برای مدیریت بحران‌های خارجی آغاز کرده و پایان جنگ اوکراین یکی از اولویت‌های کلیدی سیاست خارجی واشنگتن عنوان شده است.
بر اساس گزارش‌ها، مذاکرات از مرحله مقدماتی عبور کرده و اکنون وارد فاز حساس «تطبیق شروط طرفین» شده است؛ مرحله‌ای که معمولاً بیشترین ریسک فروپاشی توافق در آن نهفته است.
موضع روسیه؛ حمایت مشروط، تردیدهای جدی
اگرچه خبرها از پیشرفت در مذاکرات حکایت دارند، اما موضع رسمی کرملین همچنان سخت‌گیرانه است. روسیه اعلام کرده هیچ توافقی نباید از «اهداف راهبردی» این کشور فاصله بگیرد؛ موضعی که به گفته تحلیلگران باعث شده کاهش قیمت نفت محدود بماند.
اد هایدن‌بریفت تحلیلگر شرکت Onyx Capital Group معتقد است بازار هنوز متقاعد نشده که توافق نهایی حتمی است. او می‌گوید: «تا زمانی که مسکو موضع نرم‌تری نگیرد، بازار ریسک بازگشت کامل نفت روسیه به بازار را قطعی تلقی نمی‌کند.»
این تردیدها با حمله موشکی گسترده روسیه به کی‌یف در همان روز تشدید شد. حمله‌ای که شش کشته، ۱۳ زخمی و اختلال در شبکه برق و گرمایش پایتخت اوکراین را در پی داشت—نشانه‌ای از اینکه هنوز واقعیت میدانی جنگ با ادبیات دیپلماتیک همسو نشده است.
هنوز فاصله زیادی تا توافق باقی است
جیووانی استاونوو تحلیلگر UBS هشدار می‌دهد که «برای حصول توافق، هر دو طرف باید تمایل واقعی به مصالحه نشان دهند و چنین چیزی هنوز درباره روسیه مشاهده نشده است.»
مشاوران شرکت Ritterbusch and Associates نیز معتقدند سخت‌ترین بخش مذاکرات تازه آغاز شده: تعیین خطوط مرزی، ضمانت‌های امنیتی، وضعیت کریمه و نحوه لغو تحریم‌ها. آنها می‌گویند «شکاف‌های بزرگ و اساسی میان دو کشور وجود دارد که پر کردن آنها نیازمند تضمین‌های چندلایه و مداخلات سیاسی بین‌المللی است.»
بازار نفت میان امید و تردید
خبر احتمال توافق میان روسیه و اوکراین امید تازه‌ای برای کاهش تنش‌های جهانی ایجاد کرده، اما بازار نفت هنوز این خبر را یک «سیگنال قطعی» تلقی نکرده است. تا زمانی که مواضع روسیه تغییر محسوسی نکند و نشانه‌ای از توقف واقعی درگیری‌ها دیده نشود، نوسانات نفت ادامه خواهد داشت.
اما یک نکته روشن است: پایان جنگ، اگر محقق شود، می‌تواند یکی از بزرگ‌ترین شوک‌های عرضه در بازار نفت طی دهه اخیر را رقم بزند—شوک مثبتی که مسیر قیمت‌ها را دوباره بازنویسی خواهد کرد.