به گزارش اکو اقتصاد، هم‌زمان با تشدید تحریم‌های بین‌المللی و تداوم تورم بالای ۴۰ درصد، ارزش ریال ایران در بازار آزاد به حوالی یک‌میلیون و ۱۲۰ هزار ریال برای هر دلار رسیده و به گفته بسیاری از تحلیلگران، نشانه‌های «سقوط اعتماد عمومی به پول ملی» بیش از هر زمان دیگری آشکار شده است.
پس از فعال شدن مکانیسم اسنپ‌بک و بازگشت تحریم‌های سازمان ملل علیه برنامه هسته‌ای ایران، ریال چندین‌بار رکوردهای تازه‌ای از سقوط را ثبت کرده و در برخی روزها تا حدود ۱٫۱۵ میلیون ریال در برابر دلار معامله شده است. منابع تحلیلی برآورد می‌کنند که تنها طی حدود یک ماه پس از آغاز این روند، پول ملی حدود ۱۴ درصد دیگر از ارزش خود را از دست داده است.
تورم مزمن، رشد اقتصادی نزدیک به صفر و نااطمینانی سیاسی، خانوارها و بنگاه‌ها را به سمت دلار، طلا و حتی رمزارزها سوق داده است؛ روندی که از آن با عنوان «دلاریزه شدن پنهان اقتصاد» یاد می‌شود. گزارش‌های بین‌المللی از فرار سرمایه، افزایش نگهداری ارز در منازل و استفاده رو به رشد از استیبل‌کوین‌ها در مبادلات غیررسمی خبر می‌دهند؛ نشانه‌هایی که به گفته کارشناسان، بیانگر کاهش عمیق اعتماد به کارکرد ریال به عنوان ذخیره ارزش و واحد سنجش قیمت است.
در واکنش به این وضعیت، مجلس شورای اسلامی و سپس شورای نگهبان طرحی را برای حذف چهار صفر از پول ملی تصویب کرده‌اند؛ بر اساس این اصلاح، هر «ریال جدید» معادل ۱۰ هزار ریال فعلی خواهد بود و دوره‌ای چندساله برای گردش هم‌زمان اسکناس‌های قدیم و جدید در نظر گرفته شده است. دولت این اقدام را گامی برای ساده‌سازی مبادلات و تقویت اعتماد به پول ملی توصیف می‌کند، اما بسیاری از اقتصاددانان آن را اقدامی عمدتاً نمادین می‌دانند که بدون مهار تورم و اصلاح ساختاری اقتصاد، اثر پایداری نخواهد داشت.
بانک مرکزی در هفته‌های اخیر از برنامه مداخله گسترده ارزی و استفاده از ذخایر طلا و ارز برای کنترل نوسان‌ها خبر داده و می‌گوید تلاش دارد ثبات و آرامش را به بازار برگرداند. با این حال، ادامه صف‌های خرید ارز و طلا، فاصله بالای نرخ رسمی و آزاد و تداوم تورم بالا نشان می‌دهد که اعتماد ازدست‌رفته به ریال، به‌سادگی قابل بازسازی نیست و خانوارها همچنان در جست‌وجوی پناهگاهی در برابر کاهش قدرت خرید خود هستند.
زهرا مالمیر