به گزارش اکو اقتصاد به نقل از تجارت نیوز، گزارش‌های تازه از اجلاس اقلیمی سازمان ملل (COP30) در بلمِ برزیل، بار دیگر بحث سنگین و پرچالش نفوذ صنایع سوخت فسیلی در مذاکرات آب‌وهوایی را زنده کرده است. در حالی که جهان با طوفان‌ها، موج‌های گرما، خشکسالی و پیامدهای فاجعه‌بار تغییرات اقلیمی روبه‌روست، حضور پررنگ لابی‌گران سوخت‌های فسیلی در نشست‌هایی که هدفشان مقابله با همین بحران است، نگرانی‌های گسترده‌ای ایجاد کرده. بررسی‌های تازه ائتلاف «حذف آلاینده‌های بزرگ» (KPBO)آشکار می‌کند که تعداد لابی‌گران فعال صنعت سوخت‌های فسیلی در COP30 رکوردی جدید ثبت کرده و حتی از تعداد نمایندگان بسیاری از کشورها فراتر رفته است.
سهم 4 درصدی لابی‌گر صنعت سوخت‌های فسیلی در COP30
تحلیل جدید ائتلاف «حذف آلاینده‌های بزرگ» (KPBO) نشان می‌دهد بیش از ۱۶۰۰ لابی‌گر سوخت فسیلی در مذاکرات اقلیمی COP30 حضور دارند؛ عددی که از تعداد نمایندگان تقریبا همه کشورها بیشتر است و تنها برزیل به عنوان کشور میزبان با ۳۸۰۵ نماینده از آن پیشی می‌گیرد. این یعنی از هر ۲۵ نفر شرکت‌کننده در COP30، یک نفر لابی‌گر صنعت سوخت‌های فسیلی است.
به گفته KPBO، این رقم نسبت به سال گذشته در COP29 باکو حدود ۱۲ درصد افزایش داشته و از زمان آغاز تحلیل‌ها در سال ۲۰۲۱ تاکنون، بالاترین حضور لابی‌گران فسیلی در یک کنفرانس اقلیمی محسوب می‌شود. با اینکه تعداد کلی آنها نسبت به COP29 کمتر است، اما نسبت حضورشان بالاتر است زیرا جمعیت شرکت‌کنندگان در بلم کمتر از سال گذشته بوده است.
لابی‌گر سوخت فسیلی کیست؟
KPBO در بررسی خود از فهرست رسمی شرکت‌کنندگان که توسط UNFCCC در تاریخ ۱۰ نوامبر منتشر شده استفاده کرده است. هر فردی که در یک سازمان یا هیئتی فعالیت می‌کند که هدف آن تاثیرگذاری بر سیاست‌های اقلیمی به سود صنایع فسیلی است، در این گزارش لابی‌گر محسوب می‌شود.
این تعریف شامل نمایندگانی از نهادهای مالی نیز می‌شود که از زمان توافق پاریس، سرمایه‌های کلان به شرکت‌های نفت، گاز و زغال‌سنگ تزریق کرده‌اند.
برتری عددی لابی‌گران نسبت به کشورهای آسیب‌پذیر
این آمار نشان می‌دهد که تنها تعداد لابی‌گران فسیلی از کل نمایندگان رسمی فیلیپین ۵۰ برابر بیشتر است؛ کشوری که خود همزمان با برگزاری نشست، درگیر سیل‌های مخرب و ابرتوفان‌ها بود.
جکس بونبون از سازمان IBON فیلیپین می‌گوید: «اینکه شرکت‌هایی که در خط مقدم ایجاد بحران اقلیمی قرار دارند، اکنون فرصت دارند راه‌حل‌های دروغین خود را ترویج کنند، ضربه‌ای سنگین به امیدها برای رسیدگی واقعی به وضعیت اضطراری اقلیمی است.»
همچنین تعداد لابی‌گران فسیلی ۴۰ برابر بیشتر از کل نمایندگان جامائیکا است؛ کشوری که همچنان درگیر پیامدهای طوفان تشدیدشده ملیسا است.
به طور کلی، تعداد آنها دو سوم بیشتر از مجموع نمایندگان ۱۰ کشور بسیار آسیب‌پذیر در برابر تغییرات اقلیمی است.
لابی‌گران از کجا می‌آیند؟
بر اساس گزارش KPBO، انجمن‌های تجاری بزرگ همچنان ابزار اصلی نفوذ صنایع فسیلی هستند.
برای مثال انجمن بین‌المللی تجارت انتشار گازهای گلخانه‌ای به تنهایی ۶۰ نماینده به همراه کارکنانی از شرکت‌های اکسون‌موبیل، بی‌پی و توتال انرژیز به اجلاس آورده است.
از سوی دیگر، COP30 اولین اجلاس اقلیمی است که در آن همه شرکت‌کنندگان غیردولتی باید اعلام کنند چه کسی هزینه حضور آنها را پرداخت کرده و آیا اهدافشان با اهداف UNFCCC هماهنگ است. با این حال، این قانون شامل افرادی نمی‌شود که با نشان دولتی وارد اجلاس شده‌اند؛ موضوعی که با توجه به حضور ۱۶۴ لابی‌گر با نشان دولتی، از نگاه KPBO «یک خلأ نگران‌کننده» است.
گزارش جداگانه‌ای از شفافیت بین‌الملل نیز نشان می‌دهد: ۵۴ درصد از اعضای هیئت‌های ملی یا وابستگی خود را فاش نکرده‌اند یا از برچسب‌های مبهمی مانند «مهمان» یا «سایر» استفاده کرده‌اند. برخی کشورها مانند روسیه، تانزانیا، آفریقای جنوبی و مکزیک هیچ وابستگی‌ای را برای دارندگان نشان حزبی اعلام نکرده‌اند.
اتحادیه اروپا و حضور لابی‌گران
پیش از شروع اجلاس، گروه «سیاست‌های بدون سوخت فسیلی» از اتحادیه اروپا خواسته بود هیچ لابی‌گر فسیلی را به COP30 نیاورد.
به نظر می‌رسد اتحادیه اروپا این درخواست را جدی گرفته، زیرا اعضای هیئت این اتحادیه به‌جز سه روزنامه‌نگار و فیلمساز، همگی از نهادهای رسمی اتحادیه یا مشاوران آن هستند.
آلمان و اتریش نیز از همین رویکرد پیروی کرده‌اند. با این حال، سایر کشورهای عضو اتحادیه اروپا در مجموع ۸۴ لابی‌گر را با خود به برزیل آورده‌اند.
در میان این کشورها:
- فرانسه: ۲۲ لابی‌گر (۵ نفر از جمله مدیرعامل توتال انرژیز، پاتریک پویان)
- سوئد: ۱۸ نفر
- ایتالیا: ۱۲ نفر
- دانمارک: ۱۱ نفر
- بلژیک و پرتغال: هرکدام ۸ نفر
- فنلاند: ۲ نفر
- هلند و یونان: هر کدام ۱ نفر
دادگاه پاریس اخیرا توتال انرژیز را به دلیل سبزشویی محکوم کرده و این شرکت باید حکم را به مدت ۱۸۰ روز در وب‌سایت خود منتشر کند.
لزوم پاسخگویی بیشتر در مذاکرات اقلیمی
بر اساس گزارش شفافیت بین‌الملل، نفوذ شرکت‌های فسیلی بر همه‌چیز از قواعد UNFCCC تا نتایج نهایی جلسات COP اثر می‌گذارد و روند مقابله با بحران آب‌وهوایی را تضعیف می‌کند.
ائتلاف KPBO نیز خواستار تصویب قوانینی برای مدیریت تضاد منافع، ایجاد سازوکارهای اجرایی و انطباق واقعی، حمایت از حقوق بشر و فضای مدنی و حتی امکان رأی‌گیری در مواقع بن‌بست اجماع شده است.
حضور بیش از ۱۶۰۰ لابی‌گر سوخت‌های فسیلی در COP30، آن هم زمانی که جهان بیش از هر زمان دیگری به اقدامات جسورانه برای مقابله با بحران اقلیمی نیاز دارد، نشان می‌دهد که روند تصمیم‌گیری‌های آب‌وهوایی هنوز در معرض نفوذ گسترده شرکت‌هایی است که بیشترین سهم را در ایجاد این بحران داشته‌اند.
این واقعیت، ضرورت اصلاح قوانین شفافیت، حذف تضاد منافع و تقویت نظارت بر روند مذاکرات را بیش از پیش آشکار می‌کند. اگر قرار است COP30 به‌عنوان «COP اجرای تعهدات» در تاریخ ثبت شود، باید از سلطه آلاینده‌ها فاصله گرفته و صدای کشورهای آسیب‌پذیر، علم و جامعه مدنی را در مرکز تصمیم‌گیری قرار دهد.