به گزارش اکو اقتصاد، در ماههای اخیر، گزارشهای متعددی از اختلال در زنجیره تأمین مواد اولیه فولاد در ایران منتشر شده است. این اختلال، که همزمان با تشدید تحریمها و محدودیتهای بانکی رخ داده، باعث کاهش تولید و افزایش هزینه در صنایع پاییندستی شده است.
منابع خبری از جمله رویترز گزارش دادهاند که حجم واردات پلتلیت آهن ایران از طریق عمان به هند به شکل ناگهانی افزایش یافته است؛ موضوعی که باعث اعتراض تولیدکنندگان هندی شده و احتمال اعمال محدودیتهای جدید بر واردات این کالا را بالا برده است. این اتفاق در حالی رخ میدهد که ایران برای دور زدن تحریمها، بخشی از صادرات معدنی خود را از مسیر کشورهای ثالث انجام میدهد.
در داخل کشور نیز تولید پلتلیت و کنسانتره سنگآهن با چالشهایی جدی روبهرو است. تولید فولاد خام در ششماهه نخست سال ۲۰۲۵ حدود ۵ درصد کاهش یافته و بسیاری از واحدهای تولیدی از کمبود مواد اولیه و افزایش بهای انرژی گلایه دارند. فعالان صنعت میگویند هزینههای حملونقل، نوسانات ارزی، و کمبود سرمایه در گردش باعث شده تا حاشیه سود کارخانهها بهشدت کاهش یابد.
بر اساس گزارش انجمن تولیدکنندگان فولاد، کاهش عرضه مواد اولیه بهویژه در استانهای کرمان و خراسان، واحدهای نورد و ذوب را با ریسک توقف تولید روبهرو کرده است. کارشناسان هشدار میدهند که در صورت تداوم روند فعلی، زنجیره فولاد کشور از استخراج تا تولید محصول نهایی با «گسست ساختاری» مواجه خواهد شد.
در همین حال، کشورهای رقیب مانند هند و ترکیه با بهرهگیری از فناوریهای جدید و ثبات انرژی، سهم بیشتری از بازار منطقه را تصاحب کردهاند. به گفته تحلیلگران، ایران برای حفظ جایگاه خود در بازار جهانی نیازمند اصلاح سیاستهای صادراتی، شفافسازی مسیرهای تجاری و سرمایهگذاری در فرآوری مواد معدنی است.
در نهایت، بحران در زنجیره تأمین مواد اولیه نهتنها تهدیدی برای تولید فولاد، بلکه خطری برای اشتغال صدها هزار نفر در صنایع وابسته محسوب میشود. اگر سیاستگذاران راهکاری سریع و پایدار ارائه نکنند، صنعت فولاد ایران با رکودی عمیقتر از همیشه روبهرو خواهد شد.
زهرا مالمیر